Nét đặc trưng trong văn hóa ẩm thực Macau

BBC

Matthew Keegan

Ở cuối một con hẻm tại Macau có một nhà hàng khiêm nhường, nằm cách xa những toà nhà có mặt tiền nhấp nháy ánh đèn neon rực rỡ của các sòng bạc kiểu Las Vegas, là những thứ vốn đã định hình ra thành phố bán tự trị nằm ở bờ biển phía nam Trung Quốc này.

Ở nơi đây, nơi mà người ta cảm thấy như một thế giới cách biệt khỏi cả dãy sòng bạc ngay lân cận, ta có thể tìm thấy một loại phong lưu khác – một nét lịch sử, văn hóa, một nơi lưu giữ hương vị quá khứ và vẻ đẹp tinh thần của cuộc sống Macau xưa cũ.

“Tôi dám nói rằng ẩm thực Macau là phong cách nấu ăn pha trộn đầu tiên trên thế giới,” Sonia Palmer nói, trong lúc đang ngồi đối diện với mẹ mình, cụ bà Aida de Jesus 103 tuổi, bên trong Riquexó, một nhà hàng nhỏ mà gia đình họ đã kinh doanh cùng nhau trong 35 năm qua.

Ẩm thực Macau – sự pha trộn độc đáo giữa các loại nguyên liệu Bồ Đào Nha và Trung Quốc – đã có từ hơn 450 năm trước.

Có từ Thế kỷ 16 khi Bồ Đào Nha thuê nơi này làm cảng giao thương, ẩm thực Macau được Unesco công nhận là phong cách nấu ăn giao thoa đầu tiên trên thế giới.

Matthew Keegan
Ẩm thực Macau được Unesco công nhận là phong cách nấu ăn kết hợp, pha trộn đầu tiên trên thế giới

Palmer giải thích rằng ẩm thực Macau, cũng giống như cộng đồng người Macau, được hình thành từ sự kết hợp giữa người Hoa và người Bồ Đào Nha.

“Những bà vợ người Hoa đã cố gắng nấu nướng sao cho giống với những món ăn mà các ông chồng Bồ Đào Nha của họ vốn đã quen thuộc nơi quê nhà. Nhưng tất nhiên vào thời đó, họ đã không có đủ tất cả các nguyên liệu ở Macau, cho nên các bà vợ đã thay thế bằng một số nguyên liệu của Trung Quốc và Đông Nam Á. Từ đây, cách nấu ăn kết hợp Á-Âu ra đời ở Macau.”

Palmer nói rằng mẹ bà, người thường được mệnh danh là mẹ đỡ đầu của phong cách ẩm thực Macau, chính là một người tiên phong trong lĩnh vực này. “Khi mẹ tôi mở quán Riquexó, đó là nhà hàng Macau đầu tiên trong thành phố; trước đó, các gia đình chủ yếu là nấu ăn tại nhà.”

Mẹ bà, mặc dù đã hơn trăm tuổi, hàng ngày vẫn đến nhà hàng.

“Bà không muốn ngồi nhà nhìn bốn bức tường. Đến đây, bà có thể ngồi trò chuyện với khách hàng; bà cũng dùng bữa ở nhà hàng luôn. Bà phản hồi cho các đầu bếp về tất cả các món ăn và nói với họ những gì cần phải hoàn thiện.”

Matthew Keegan
Cụ bà 103 tuổi Aida de Jesus (trái) được mệnh danh là mẹ đỡ đầu của phong cách ẩm thực Macau. Bà đã mở nhà hàng Macau đầu tiên trong thành phố

Trên tường trang trí những bức ảnh Macau thời xưa, nhà hàng nhỏ, ấm cúng của gia đình này hoài niệm quá khứ. Có giá cả phải chăng, nơi đây thu hút các thực khách ưa chuộng đồ ăn Macau chính hiệu.

Các khách hàng thường xuyên bao gồm dân địa phương thuộc các cộng đồng Bồ Đào Nha, Macau và người Hoa. Có những người thậm chí còn tới ăn hàng ngày.

Du khách đến thăm thành phố thỉnh thoảng cũng ghé ăn, tuy không đông lắm. Bà Palmer giải thích đó là bởi quán không nằm trong khu vực du lịch.

“Một số du khách đã lặn lội đến quán và luôn hài lòng vì họ đã có một trải nghiệm thực sự rất Macau. Tôi nghĩ rằng họ đã lên internet và tìm được thông tin về nhà hàng của gia đình tôi.”

Không chỉ là di sản của phong cách giao thoa tiên phong, ngày nay, ẩm thực Macau còn đóng vai trò giúp bảo tồn nền văn hóa Macau đang dần nhạt nhoà.

Rất nhiều người Macau đã rời đi hồi năm 1999, khi nơi này được trao trả cho Trung Quốc, không còn là thuộc địa Bồ Đào Nha nữa. Dân số hiện tại của Macau khoảng 663.400 người thì đến 90% là người Hoa. Với số lượng ngày càng giảm đi, người ta lo ngại rằng cộng đồng Macau có nguy cơ bị xóa sổ.

“Thật không may, cộng đồng người Macau hiện nay không còn đông cho lắm. Tôi cho rằng chỉ còn khoảng 1.000 người mà thôi,” Palmer nói.

“Kể từ khi được trao trả cho Trung Quốc, đã không còn nhiều người Bồ Đào Nha đến lập gia đình, sinh sống ở Macau nữa và vì thế cộng đồng Macau không tăng thêm dân số.”

Cộng đồng Macau có ngôn ngữ riêng của họ – tiếng Patuá.

Thứ ngôn ngữ Bồ Đào Nha dùng tại thuộc địa này bắt nguồn từ Thế kỷ 16 khi thành phố Macau nằm dưới sự kiểm soát của Bồ Đào Nha.

Tuy nhiên, Unesco ước tính vào năm 2000 tiếng Patuá chỉ còn được sử dụng bởi không quá 50 người. Thứ ngôn ngữ này đã được xếp vào danh sách cực kỳ nguy cấp.

Với ngôn ngữ Patuá gần như hoàn toàn biến mất, cộng đồng người Macau còn lại ở Macau đang hy vọng rằng phong cách ẩm thực giao thoa Á-Âu của họ sẽ không phải chịu chung số phận.

Quyết tâm bảo tồn văn hóa ẩm thực bản địa của Macau, Palmer và mẹ bà đã chia sẻ công thức nấu ăn gia truyền của mình với hy vọng rằng các đầu bếp về sau sẽ tiếp tục kế thừa và phát triển di sản này.

“Có một cơ sở dạy nấu ăn ở Macau, nơi họ đào tạo các thế hệ đầu bếp tiếp theo” bà Palmer nói. “Chúng tôi đã chia sẻ nhiều công thức nấu ăn với họ vì chúng tôi muốn phong cách ẩm thực Macau tiếp tục phát triển. Chúng tôi không cần giữ bí mật công thức nấu ăn gia truyền. Bất cứ ai yêu cầu chúng tôi về các công thức này, chúng tôi chia sẻ ngay.”

Một trong những công thức nấu ăn được yêu thích là món porco bafassa, một món ăn Macau thịnh soạn với thịt lợn om mềm và khoai tây hầm chan nước sốt nghệ.

Món khác nữa là tacho – món hầm nhừ truyền thống kiểu Bồ Đào Nha, với bắp cải, giăm bông, thịt lợn và sử dụng xúc xích hương vị Trung Quốc thay vì xúc xích cay Bồ Đào Nha được hầm lửa nhỏ trong một thời gian dài.

Matthew Keegan
Cụ bà De Jesus và con gái – cô Sonia Palmer, chia sẻ các công thức nấu ăn gia truyền cho một cơ sở dạy nấu ăn, nơi đào tạo các đầu bếp Macau tương lai

Được tiếp thêm sức mạnh vì sự nhiệt thành của các học viên nấu ăn, Palmer rất lạc quan rằng ẩm thực Macau sẽ thịnh hành trở lại.

“Giai đoạn này rất khó khăn để giữ cho văn hóa Macau tồn tại được. May mắn thay, tôi có một vài người bạn đã mở nhà hàng và chính họ sẽ là người giữ cho phong cách ẩm thực Macau tồn tại, ngay cả khi chúng tôi không thể theo đuổi nữa,” bà nói.

Một trong những người như thế là đầu bếp người Macau tên là Florita Alves.

Rất nhiệt thành muốn tiếp tục đi tiếp dựa trên những gì mà gia đình Palmer đã tiên phong thực hiện nhằm đưa ẩm thực Macau lan tỏa rộng hơn, vào đầu năm nay, Alves đã cho phục vụ thực đơn Macau tại nhà hàng gia đình của cô – nhà hàng La Famiglia.

Với nhà hàng nằm ở trung tâm làng biệt thự Taipa của Macau – một điểm nóng du lịch và cung cấp các món ăn Macau cổ điển như gà Macau – món gà hầm dừa với nước cốt dừa, dừa xắt nhỏ và nghệ, Alves đang thực hiện nhiệm vụ bảo tồn văn hóa Macau thông qua ẩm thực, một cách làm mà bà tin là trực tiếp sinh động và dễ dàng nhất.

“Tôi bắt đầu bằng cách giới thiệu các món ăn Macau đặc trưng như minchi (thịt bò, thịt lợn băm viên áp chảo),” Alves nói. “Món ăn tiện lợi này rất thich hợp để giới thiệu về ẩm thực Macau vì nó dễ ăn, được hầu hết mọi người ưa thích. Về sau, tôi sẽ thêm các món mùa nào thức nấy và dần dần từng bước tạo ra nhiều hứng thú hơn với các món ăn Macau.”

Trong một thế giới toàn cầu hóa như hiện nay, khi các phong cách ẩm thực hiện diện rộng rãi khắp nơi thì ẩm thực Macau vẫn rất hiếm có khó tìm vì hầu như nó chỉ có mặt ở Macau.

Chỉ trong những năm gần đây, nó mới được chuyển từ các món ăn gia đình tự nấu trở thành các món ăn được phục vụ trong các nhà hàng địa phương.

“Tuy nhiên, nó không vượt ra bên ngoài Macau,” Alves nói. “Tuy rằng đây vẫn là các món ăn mà người hâm mộ đang chờ đợi để thưởng thức khám phá; Đối với những người yêu thích ẩm thực đang khám phá các món ăn mới thì thực sự là tôi khuyên họ rất nên thử các món ăn Macau.”

Alves cũng nói về hương vị khác biệt của đồ ăn Macau.

Bà nói rằng rất nhiều người vẫn lầm tưởng ẩm thực Macau là ẩm thực Bồ Đào Nha, nhưng thực ra không phải vậy.

“Tôi là một đầu bếp và tôi có thể chỉ dẫn, giải thích cho mọi người thấy rằng phong cách nấu ăn Macau của chúng tôi có điểm khác so với Bồ Đào Nha. Mặc dù có sử dụng một số nguyên liệu chính của Bồ Đào Nha như tỏi, hành tây, muối và hạt tiêu, nhưng chúng tôi cũng đồng thời sử dụng rất nhiều nguyên liệu Trung Quốc và Đông Nam Á như nước tương và các loại gia vị bột nghệ và me.”

Matthew Keegan
Florita Alves: “Chừng nào tôi vẫn còn sức khỏe và còn có thể làm việc, tôi sẽ tiếp tục tham gia bảo tồn văn hóa của chúng

Alves cho rằng món ăn Macau thường chứa nhiều hương vị, như món O Diablo – một trong những món ăn yêu thích của bà – món thịt hầm trong nồi đất.

“O Diablo là một món ăn được nấu sau mùa lễ hội với các loại thịt khác nhau và một số dưa muối chua,” bà nói. “Món ăn có vị ngọt, chua, cay, mặn – tất cả các hương vị được hòa quyện chỉ trong một nồi, rất thú vị.”

Là một công chức đã nghỉ hưu, Alves từ hồi nhỏ đã hay giúp bà của mình nấu ăn.

Thay vì chọn cuộc sống nghỉ hưu yên tĩnh thanh nhàn, bà thấy cần phải bảo tồn và duy trì di sản của phong cách ẩm thực Macau.

“Chừng nào tôi vẫn còn sức khỏe và còn có thể làm việc, tôi sẽ tiếp tục tham gia bảo tồn văn hóa của chúng tôi,” bà nói.

“Khi bạn thuộc thiểu số, bạn sẽ thấy rằng bạn cần tìm cách nổi bật để cho mọi người biết rằng bạn vẫn còn tồn tại. Chúng tôi cần phải có một cái gì đó để khẳng định mình và tôi hy vọng đó chính là phong cách ẩm thực độc đáo của chúng tôi. Nếu không thì chúng tôi sẽ biến mất.”

Alves tin rằng ẩm thực chính là tâm điểm của cộng đồng người Macau, chuyện và ăn uống chính là truyền thống mạnh mẽ nhất.

“Bất cứ khi nào gặp gỡ nhau trong gia đình hoặc trong cộng đồng, chúng tôi luôn mời nhau ăn.”

Vì vậy, cộng đồng người Macau hy vọng phong cách ẩm thực sẽ gìn giữ nét văn hóa của cộng đồng. “Ăn uống là một nhu cầu chính. Mọi người cần ăn mỗi ngày. Do đó, tôi tin rằng thông qua ẩm thực của mình, chúng tôi có thể tiếp cận nhiều người hơn và giữ cho văn hóa của chúng tôi tiếp tục tồn tại.”

Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Travel.

 

More reading

Venezuela và những món nợ đáng tởm

RFA

Khi chế độ độc tài vay tiền ngoại bang để mua sợi dây treo cổ người dân rồi bắt nạn nhân rồi con cháu họ phải trả nợ thì điều ấy có công bằng không? Đấy là cách đặt vấn đề sau khi chúng ta hiểu ra bối cảnh của chuyện Venezuela….

Khủng hoảng tại Venezuela

Nguyên Lam: Ban Việt ngữ đài Á Châu Tự Do và Nguyên Lam xin kính chào kinh tế gia Nguyễn-Xuân Nghĩa. Thưa ông, kể từ đầu năm 2014, xứ Venezuela tại Nam Mỹ lâm vào một vụ khủng hoảng kinh tế chưa từng thấy ở bất cứ nơi nào, với Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế IMF dự đoán năm ngoái là lạm phát lên tới 10 triệu phần trăm và người dân đói ăn phải moi thùng rác tìm lương thực khi bạo lực và tham nhũng hoành hành khắp nơi. Nhưng từ mươi ngày qua, cuộc khủng hoảng lên tới chính trị, khi Chủ tịch Hạ viện được bầu lên từ đầu năm 2015 đã căn cứ trên Hiến pháp mà tuyên bố là tạm xử lý trách nhiệm của tổng thống, trong khi ông Nicolás Maduro vẫn giữ vai trò Tổng thống sau một cuộc bầu cử được đa số cho là có gian lận. Lập tức, vào tuần trước, Chính quyền Hoa Kỳ cùng nhiều nước dân chủ đã công nhận Chủ tịch Hạ viện Juan Guiando là Quyền Tổng Thống, trong khi Liên bang Nga và Trung Quốc và vài xứ khác vẫn cố bênh vực chế độ Maduro. Ngày Thứ Hai 28 vừa qua, Chính quyền Mỹ tăng áp lực và phong tỏa nguồn giao dịch của tập đoàn dầu khí quốc doanh có tên tắt là PDVSA và chi nhánh Mỹ của doanh nghiệp này là công ty Citgo tại Houston. Tình hình Venezuela có thể biến chuyển nhưng câu hỏi được người ta nêu lên là sau này ai sẽ thanh toán các món nợ của chế độ độc tài Venezuela?

Chế độ độc tài vay tiền ngoại bang để mua sợi dây treo cổ người dân rồi bắt nạn nhân và con cháu họ phải trả nợ thì điều ấy có công bằng không?
-Nguyễn Xuân Nghĩa

Nguyễn-Xuân Nghĩa: – Trước hết, về bối cảnh thì Venezuela có lắm tài nguyên tại Mỹ Châu La Tinh, với trữ lượng dầu hỏa cao nhất thế giới, chiếm tới 95% số xuất khẩu, đa số là bán vào thị trường Mỹ. Nhưng xứ này chưa có cơ chế dân chủ trừ 40 năm ngắn ngủi từ 1959 tới 1999. Từ năm đó, sau khi ông Hugo Chavez nắm quyền và tiến hành cách mạng cộng sản thì Venezuela tụt hậu và sau khi Chavez mắc bệnh và tạ thế năm 2013 thì xứ này tụt dốc. Ngày nay, tổng sản lượng toàn năm của hơn 30 triệu dân chưa tới 100 tỷ đô la, lợi tức bình quân một người sụt hai phần ba, chỉ còn chừng ba ngàn đô la và 87% dân chúng sống dưới mức bần cùng, đói ăn thiếu thuốc và thực sự sống trong cảnh địa ngục trần gian.

– Chúng ta không có thời lượng để nói về nguyên nhân của thảm kịch, trừ sự kiện là chế độ Hugo Chavez rồi Nicolás Maduro đã lấy tài nguyên trời cho để chia cho tay chân, kể cả bộ máy an ninh và quân đội sau khi quốc hữu hóa ngành dầu khí. Ngày nay, Venezuela đang mắc nợ có thể hơn 150 tỷ đô la và khó dùng dầu khí trả nợ cho các xứ độc tài đã bảo vệ mình, như Nga và Trung Quốc.

Những món nợ đáng tởm

Nguyên Lam: Nguyên Lam xin đi ngay vào các món nợ đó mà người dân xứ này sẽ phải thanh toán trong tương lai, thí dụ như dưới dạng dầu khí hay bằng cách nào khác. Chế độ độc tài đã tàn phá kinh tế và xã hội, thưa ông, khi nền dân chủ tái xuất hiện sau này, thì ai sẽ thanh toán những món nợ đó?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: – Chúng ta lại phải trở về một bối cảnh còn xa xưa hơn nữa và nói đến “những món nợ đáng tởm”.

Lần đầu tiên mà vấn đề được đặt ra rồi trở thành án lệ là tiền lệ pháp lý làm cơ sở cho các phán quyết về sau, do giáo sư luật khoa Alexander Nahum Sack tại Paris vào năm 1927, cách nay hơn 90 năm. Là Tổng trưởng của chế độ Sa hoàng Nga, ông Sack lưu vong tại Pháp sau cuộc cách mạng cộng sản năm 1917, và trở thành giáo sư. Khi chính quyền Xô Viết thẳng tay phủ nhận mọi khoản nợ của chế độ Sa hoàng, ông nghiên cứu chuyện nợ nần sau mỗi lần thay đổi chế độ và thấy nhiều khoản nợ chính đáng mà chế độ sau không thể xoá bỏ và thoái thác. Nhưng cũng có những khoản nợ không chính đáng mà chế độ mới có thể nhân danh quyền lợi người dân để chối bỏ. Từ “dettes odieuses” do Alexander Sack đặt ra là tiếng Pháp, sau này mới được dịch qua Anh ngữ là “odious debts“.

– Chuyện này sở dĩ trở thành án lệ vì xảy ra nhiều lần tại Âu Châu và nơi khác sau khi chế độ thực dân cáo chung, nhiều quốc gia giành lại độc lập rồi gặp nạn độc tài quân phiệt, phát xít, cộng sản, và chuyển sang dân chủ. Khi có thay đổi chế độ trên một lãnh thổ thì phải xử lý thế nào về khoản nợ cũ để khỏi gây khủng hoảng dây chuyền trong luồng giao dịch quốc tế với nhau? Về nguyên tắc, chế độ mới phải tôn trọng các cam kết vay mượn của chế độ cũ thì mới có thể nói chuyện giao dịch bình thường. Trong thực tế, giáo sư Sack cho rằng các khoản nợ không thật sự phục vụ người dân thì phải được coi là bất chính và đáng tởm.

Chủ tịch Quốc hội Venezuela Juan Guaido và Tổng thống Nicolas Maduro.

Chủ tịch Quốc hội Venezuela Juan Guaido và Tổng thống Nicolas Maduro.

Nguyên Lam: Ông nói tới chuyện xa xưa, liệu ngày nay còn xứ nào công nhận chuyện ấy không?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: – Thật ra giáo sư luật khoa gốc Nga này không phát minh ra lý luận đó mà chỉ áp dụng những trường hợp xảy ra từ trước, vào cuối thế kỷ 19 tại Nam Mỹ và đầu thế kỷ 20 tại Âu Châu, chủ yếu là do tác động của Hoa Kỳ rồi các nước khác.

– Số là sau cuộc chiến giữa Hoa Kỳ và Đế quốc Tây Ban Nha, thuộc địa Cuba của Tây Ban Nha được giải phóng. Nhân danh quyền lợi của dân Cuba, Hoa Kỳ vận động việc chối bỏ các khoản nợ mà Hoàng đế Maximilan của Tây Ban Nha đã vay các nước Anh, Pháp, Bỉ để củng cố chính quyền tại Cuba và tài trợ nhu cầu chiến tranh của Tây Ban Nha. Vì vậy, sau Hòa ước Paris năm 1898, Tây Ban Nha đành xác nhận rằng trước năm 1860 đã lấy tài nguyên của Cuba để yểm trợ chiến tranh ở Âu Châu và từ 1861 đến 1880 thì chính quyền của họ tại Cuba đã đi vay để bành trướng ảnh hưởng qua Mexico và nơi khác. Sau năm 1880 lại còn vay thêm để trả nợ cũ và để bảo vệ quyền lực của họ tại Cuba. Vì vậy, Hoa Kỳ và Cuba chẳng trả một đồng dù các chủ nợ tại Âu Châu có phàn nàn và phản đối!

Nguyên Lam: Câu chuyện này thật ly kỳ vì dẫn ta về xứ Cuba, một xứ cộng sản đang cố bảo vệ chế độ Maduro của Venezuela. Xin đề nghị ông giải thích tiếp!

Nguyễn-Xuân Nghĩa: – Phải nói là án lệ tại Cuba từ sau cuộc chiến Hoa Kỳ với Tây Ban Nha vào cuối thế kỷ 19 còn tái diễn tại Âu Châu sau Thế chiến I: Thỏa ước Versailles kết thúc Đại chiến năm 1919 có khoản quy định là Ba Lan không phải trả các khoản nợ do Đức-Phổ vay mượn để chiếm đóng xứ này!

– Sau đó, trong vai trò tài phán cuộc tranh tụng về món nợ của chế độ độc tài Frederico Tinoco tại Costa Rica với ngân hàng Royal Bank of Canada, Chủ tịch Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ (cũng là cựu Tổng thống Mỹ), Howard Taft cũng ra phán quyết tương tự: ngân hàng chủ nợ đã biết mục tiêu đi vay của chính quyền Tinoco là bất chính nên chế độ mới có quyền phủ nhận món nợ này. Bối cảnh ấy cho thấy các “món nợ đáng tởm” đã được quốc tế chú ý từ lâu, và trở thành một nền tảng của công pháp quốc tế trong quan hệ tài chánh giữa các quốc gia.

Nguyên Lam: Chúng ta đã qua Thế kỷ 21, thưa ông, trong thế kỷ 20, người ta có những vụ kiện nào về các khoản nợ không chính đáng đó không?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: – Trong Thế kỷ 20, các nước đã có ba chục vụ kiện liên quan đến các khoản nợ đó, nổi tiếng và gần gũi nhất là vụ Hoa Kỳ tranh cãi cho chính quyền mới tại Iraq để phủ nhận mấy trăm tỷ đô la mà chế độ Saddam Hussein đã vay các nước khác, kể cả các nước Âu Châu, để bảo vệ quyền lực và đàn áp người dân!

Giới chuyên gia về luật pháp và tài chánh có thể nghiên cứu và chuẩn bị để sau này dân Venezuela khỏi trả nợ oan uổng cho một chế độ đáng ghê tởm! Và bài học sắp tới của Venezuela cũng là điều mà người Việt mình nên suy ngẫm cho tương lai
-Nguyễn Xuân Nghĩa

– Đáng nói hơn thế, trên chính trường và trong doanh trường của các nước, cả hai xu hướng thiên tả và bảo thủ đều có lúc ủng hộ việc vận động ấy. Mục tiêu thật ra rất đa dạng: nhằm xoá nợ cho các nước nghèo – như quan điểm của Giáo hội Vatican với“chương trình “Jubilee 2000” – hoặc hỗ trợ các chế độ dân chủ mới thành hình, ngăn cản hiện tượng vay tiền để tài trợ khủng bố, giải trừ nạn tham ô của các tổ chức quốc tế khi nhắm mắt trước các nghiệp vụ tài trợ bất chính, v.v… Mỗi xu hướng lại quan tâm đến một khía cạnh và hiểu ra sự nhạy cảm của họ là tìm ra cách vận động hữu hiệu trong một hệ thống luật lệ phức tạp.

Bài học cho Việt Nam

Nguyên Lam: Chúng ta trở lại chuyện Venezuela, thưa ông, trong tương lai thì tình hình của các khoản nợ này sẽ xoay chuyển ra sao?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: – Các lực lượng đấu tranh cho dân chủ tại Venezuela học kinh nghiệm thất bại của họ từ những năm 2002 là phân tán, thiếu phối hợp và không xuống tới quần chúng nên lần này đã có nhiều cuộc tiếp xúc với dân chúng từ dưới cơ sở và vận động quốc tế khiến cuộc khủng hoảng kéo dài từ năm năm có thể sẽ có kết quả. Khi để mất lòng dân, chế độ Maduro biến chất ra ách độc tài và bị lân bang kết án nên sẽ khó tồn tại, nhất là khi binh lính trong quân đội cũng là nạn nhân của tình trạng đói khổ. Từ những bài học đó, những người lãnh đạo Venezuela sau này cũng nghĩ đến gánh nợ sẽ phải trả cho chế độ tiền nhiệm.

– Tôi nghĩ hoạt động quốc tế vận của họ sẽ giải thích và thương thảo rằng việc trừng phạt của các nước cần nhắm vào tay chân của chế độ cũ chứ không thể làm người dân là nạn nhân của việc phong tỏa kinh tế. Sau đó là nêu câu hỏi then chốt, rằng khi chế độ độc tài vay tiền ngoại bang để mua sợi dây treo cổ người dân rồi bắt nạn nhân và con cháu họ phải trả nợ thì điều ấy có công bằng không?

Nguyên Lam: Nhưng chủ nợ của Venezuela là các cường quốc độc tài hay các ngân hàng quốc tế có dễ gì xóa nợ hay bị mất vốn hay không?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: – Thế giới đã nghiên cứu và nâng trình độ pháp lý tinh vi để khai triển thành một học thuyết có cơ sở khai thông các vấn đề tài chánh khi một chế độ độc tài chuyển sang một chế độ dân chủ. Chuyện quan trọng ở đây gồm có ba điều kiện đã được quốc tế công nhận. Thứ nhất khoản nợ xuất phát từ một chế độ độc tài đã cam kết bí mật, ngoài sự hiểu biết của người dân. Thứ hai, khoản vay mượn không đem lợi ích cho người dân mà chỉ tập trung vào tay chân của chế độ. Thứ ba, các chủ nợ đều có biết khi thương thuyết mà vẫn cho chế độ vay tiền. Rất nhiều khoản nợ của Venezuela đã hội đủ ba điều kiện ấy nên trong một tương lai không xa, giới chuyên gia về luật pháp và tài chánh có thể nghiên cứu và chuẩn bị để sau này dân Venezuela khỏi trả nợ oan uổng cho một chế độ đáng ghê tởm! Và bài học sắp tới của Venezuela cũng là điều mà người Việt mình nên suy ngẫm cho tương lai…

Nguyên Lam: Ban Việt ngữ đài Á Châu Tự Do cùng Nguyên Lam xin cảm tạ chuyên gia kinh tế Nguyễn-Xuân Nghĩa về bài phỏng vấn kỳ này.

 

More reading

Kamala Harris và California đang tìm cách hạ bệ Trump

BBC

Kamala Harris

Với một ứng viên hàng đầu trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2020 và chủ tịch Hạ viện chiến thắng trong cuộc chiến đóng cửa chính phủ, California đang hồi sinh.

Việc thượng nghị sĩ, luật sư Kamala Harris vươn lên vị thế ứng viên Dân chủ dẫn đầu với hy vọng đối đầu với Tổng thống Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 đã nhấn mạnh quyền lực chính trị đang hồi sinh của tiểu bang California.

Sóng xanh hay sóng đỏ?

Một Thượng nghị sĩ California là một trong những ứng viên hàng đầu cho đề cử tổng thống của đảng Dân chủ năm 2020.

Một nữ dân biểu liên bang từ California là chủ tịch Hạ viện.

Tân thống đốc California là người một trẻ, cấp tiến, hứa hẹn đưa ra giải pháp thay thế cho Nhà Trắng “tham nhũng và bất tài” của Donald Trump.

“Tiểu bang Vàng” đã phủ màu xanh Dân chủ vững chắc, và các chính trị gia của tiểu bang này đang thể hiện uy lực của họ trên chính trường. Nhưng cơ hội vàng này cũng mang theo nhiều rủi ro cho những người cấp tiến.

Senator Kamala Harris speaks to her supporters during her presidential campaign launch rally in Oakland, CaliforniaGETTY IMAGES
Hàng ngàn người chứng kiến Kamala Harris tuyên bố tranh cử

‘Nước Mỹ của chúng ta’

Việc khởi động chiến dịch tranh cử là một chương trình phô trương lực lượng chính trị. Đó là một cơ hội để chứng minh rằng sự hấp dẫn của một ứng cử viên vượt ra ngoài những suy nghĩ trái ngược, những dòng trên một báo cáo gây quỹ, hoặc những nhấp chuột vào một bài đăng trên phương tiện truyền thông xã hội.

Không có gì thúc đẩy tiềm năng thành công của thùng phiếu hữu hiệu bằng những khuôn mặt trong đám đông cổ vũ.

Vào một chiều Chủ nhật nắng ấm tại một quảng trường ở thành phố Oakland, California, bà Kamala Harris đưa ra tuyên bố tranh cử tổng thống trước khoảng 20.000 người dự khán.

“Đây không phải là một thời điểm bình thường, nhưng đây là nước Mỹ của chúng ta”, vị thượng nghị sĩ California nói. “Chúng ta không đang chỉ nói đến sự lãnh đạo của đảng và đất nước chúng ta. Nó còn là quyền có được một lãnh đạo đạo đức cho hành tinh này.”

Bài phát biểu của bà, được truyền hình trực tiếp hướng đến khán giả toàn quốc, gồm những hứa hẹn về chăm sóc y tế toàn cầu và chăm sóc trẻ mầm non, học phí đại học sao cho sinh viên không mắc nợ, cắt giảm thuế cho tầng lớp lao động và trung lưu, và hệ thống nhập cư chào đón người tỵ nạn và mở đường cho một số di dân không có giấy tờ trở thành công dân Mỹ.

Trump có phải đang dụng binh như Tôn Tử?

Không phải ngẫu nhiên mà bà Harris chọn thành phố phía bắc California để khởi động chiến dịch tranh cử trong lúc bà mới chỉ phục vụ có hai năm đầu trong nhiệm kỳ thượng nghị sĩ ở Washington.

Vì đây là nơi bà Harris được sinh ra và có bố mẹ là người nhập cư từ Ấn Độ và Jamaica.

Đó cũng là nơi đầu tiên bà giữ một chức vụ công, với tư cách là phó công tố viên của San Francisco.

Bà Harris nhấn mạnh rằng, Oakland là nơi bà lần đầu đứng trước một thẩm phán với tư cách là một công tố viên và nói “5 từ sẽ là kim chỉ nam cho cuộc đời tôi” – “Kamala Harris, vì mọi người”.

Và 5 từ này giờ đây cũng là khẩu hiệu chiến dịch tranh cử tổng thống của bà.

Bà Harris từ đó vươn lên qua các cấp bậc, đầu tiên là công tố viên quận San Francisco và sau đó là bộ trưởng tư pháp tiểu bang California, trước khi có bước chuyển ngoạn mục vào Thượng viện.

button that says "Kamala Country"
Kamala Harris được mô tả là một ngôi sao đang lên của đảng Dân chủ

“Thật thú vị khi thấy ai đó từ California, từ vịnh San Francisco, ra tranh cử tổng thống”, Daniel Marquis, nha sĩ ở San Francisco, người dẫn con trai 11 tuổi đến tham dự sự kiện, nói.

“Bà ấy đại diện cho một số giá trị của tôi, một người cứng rắn, có nhiều kinh nghiệm, và là người đã bước đi trên con đường mà tôi đang đi bây giờ, người sẽ chiến đấu và đại diện cho những người như tôi.”

Ajay Bhutoria, thuộc thành phố Freemont, một người dân California, làm nghề cố vấn kinh doanh, từng phục vụ trong ủy ban tài chính quốc gia cho chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2016 của Hillary Clinton nói việc tham dự đông như thế vào hôm Chủ nhật cho thấy mọi người mong mỏi một sự thay đổi như thế nào.

“California là tiểu bang dẫn đầu về đổi mới và họ đang gửi một thông điệp ngày hôm nay. Bà Harris là một ứng cử viên tuyệt vời.” Bhutoria nói thêm rằng trong khi ông vẫn giữ quan điểm cởi mở về người mà ông sẽ hỗ trợ, thì bà Harris là một “ứng cử viên tuyệt vời”.

Tiềm năng của thượng nghị sĩ Harris đã được nhắc đến ở cấp quốc gia ngay cả trước khi bà khởi động chiến dịch tranh cử hôm Chủ nhật trước người hâm mộ tại tiểu bang nhà của mình.

Người dẫn chương trình tin tức cấp tiến Rachel Maddow gần đây bình luận rằng bà Harris có “cơ hội tốt” để trở thành ứng cử viên Dân chủ năm 2020.

Một phân tích trên trang web dự báo bầu cử fivethirtyeight.com cho biết bà “trông mạnh mẽ hơn bất kỳ ứng cử viên tiềm năng nào khác”.

Nhà báo chuyên mục của New York Times David Leonhardt viết một bài có tiêu đề đơn giản, “Kamela Harris, ứng cử viên hàng đầu”.

Với một sân chơi rộng lớn – và thực tế là cuộc chạy đua được đề cử đầu tiên còn hơn một năm nữa – những dự đoán kiểu này rất mạo hiểm.

Còn nhớ, vào thời điểm này năm 2015, nhiều thành viên đảng Cộng hòa đã bận rộn đội cho Jeb Bush vương miện của đảng họ.

Tuy nhiên, sự đồng thuận hiện giờ là bà Harris đang đứng đầu danh sách – và California là một lý do lớn tại sao.

California là tiểu bang có sức mạnh gây quỹ khó ai bì. Chỉ trong vòng 24 giờ sau khi tuyên bố tranh cử, bà Harris báo cáo đã quyên góp được số tiền 1,5 triệu đôla, phá vỡ kỷ lục do Thượng nghị sĩ Bernie Sanders thiết lập vào năm 2016.

Năm ngoái, ủy ban chiến dịch của bà và các tổ chức gây quỹ liên quan đã thu hơn 23 triệu đôla, với sự đóng góp cả triệu đô từ các cá nhân liên quan đến WarnerMedia, Đại học California, một cơ quan Nghệ sĩ Sáng tạo có trụ sở tại Los Angeles và là công ty mẹ của hãng Google khổng lồ.

Bầu cử sơ bộ của tiểu bang California cũng có một vị trí có ảnh hưởng trong lịch năm 2020, đã chuyển từ tháng 6 sang đầu tháng ba hồi năm 2016.

Nếu bà Harris có thể tồn tại lâu trong cuộc đua – và dường như chắc chắn bà sẽ có tiền để làm điều đó – vị thượng nghị sĩ này có thể sẵn sàng gặt hái hàng loạt các đại biểu hội nghị đảng Dân chủ ở tiểu bang nhà của mình.

Kimberly Rodler, Danny Marquis and son Gabe, and Ajay Bhutoria.
Danny Marquis (thứ hai từ trái sang), bên cạnh con trai Gabe, nói Kamala Harris đại diện cho một số giá trị của bà

‘Một tháng vàng’

Kamala Harris có thể đang tranh cử vị trí cao nhất nước, nhưng thông báo ra ứng cử tổng thống của bà chỉ là viên đá lớn trong một tháng California ở trong đà tiến vững chắc trên sân khấu quốc gia.

Tháng Giêng này bắt đầu với việc bà Nancy Pelosi, dân biểu liên bang từ San Francisco, tái xuất với tư cách Chủ tịch Hạ viện sau tám năm.

Sẽ không mất nhiều thời gian để chứng minh vị dân biểu vùng San Franciscan hiện đang nắm giữ bao nhiêu quyền lực, khi bà đối mặt với tổng thống trong trận chiến kéo dài 35 ngày về tài trợ bức tường biên giới và kết quả là chính phủ phải đóng cửa.

Vào tháng 11, đảng Dân chủ đã chiếm thêm được 40 ghế ở Hạ viện – bảy người từ California, chủ yếu ở nơi trước đây được cho là vùng ngoại ô Los Angeles bảo thủ vững chắc của Quận Cam.

Một cách khái quát, sự chống đối ông Trump ở California đã làm cho tiểu bang ủng hộ giới thương gia, nơi có nhiều người theo quan điểm xã hội ôn hòa của đảng Cộng hòa thay đổi khuynh hướng.

“Có một câu nói cũ của Reagan rằng ‘Tôi đến từ chính phủ và tôi ở đây để giúp đỡ’ là những từ đáng sợ nhất”, Bill Whalen, một thành viên tại Viện Hoover nghiêng về bảo thủ của Đại học Stanford nói. “Những từ đó giờ đây không khiến mọi người ở California sợ nữa.”

Lần đầu tiên, tiểu bang lớn nhất nước Mỹ cả về dân số và kinh tế có tiếng nói chính trị đồng nhất.

Và thông điệp mà tiểu bang này gửi đi hoàn toàn trái ngược với chủ nghĩa bảo thủ kiểu Trump đã thống trị diễn đàn quốc gia trong hai năm qua.

Vài ngày sau khi khai mạc một Hạ viện Hoa Kỳ do đảng Dân chủ kiểm soát, bà Pelosi đã bay về miền Tây để ngồi một ghế ở hàng ghế đầu trong lễ nhậm chức của thống đốc mới đắc cử của California, ông Gavin Newsom.

California state capitol
Sacramento, thủ phủ bang California

Ông Newsom dùng bài diễn văn nhậm chức của mình để đả kích sự “tham nhũng và bất tài” của Nhà Trắng và định vị tiểu bang của mình là đối trọng cấp tiến với nước Mỹ của Donald Trump.

“Đất nước đang theo dõi chúng ta”, ông nói. “Thế giới đang chờ đợi chúng ta. Tương lai phụ thuộc vào chúng ta. Và chúng ta sẽ nắm bắt thời cơ này.”

Bên ngoài lều, tinh thần hào hứng của ông Newsom rất dễ lây lan.”

Tiểu bang California là sự phản kháng đối với chính quyền Trump,” giáo viên Andrea Reyna ở San Jose, nói.

“California có nền kinh tế đứng hàng thứ 5 trên thế giới nhờ có những nhà lãnh đạo mạnh mẽ, những người lên tiếng cho sự bình đẳng và tự do. Nó mang lại cho chúng tôi một đặc quyền và do đó một trách nhiệm dẫn đầu.”

Sự bùng nổ của California

Ý tưởng về nghĩa vụ đặc biệt của California với tư cách là một ngọn hải đăng tiến bộ đã thấm nhuần vào các thủ tục nhậm chức tại thủ đô của tiểu bang.

“Như mọi người đã nói, California là nơi thử nghiệm chính sách tạo ra những kết quả đáng kinh ngạc”, Jennifer Granholm, cựu thống đốc bang Michigan hiện đang giảng dạy tại Đại học California – Berkeley, và làm chủ toạ cho lễ nhậm chức của Thống đốc Newsom. “Đây là khoảnh khắc tỏa sáng của California.”

Thật khó để phá đổ những tuyên bố đó ngay bây giờ, vì California – và đảng Dân chủ đang nắm quyền – hiện có trong tay rất nhiều quyền lực.

Santa Monica beach
California là bang có chất lượng sống thuộc hàng top của nước Mỹ

Đảng Dân chủ năm 2020

Tiểu bang California là động cơ thúc đẩy sự phát triển kinh tế kỷ lục của Hoa Kỳ, chiếm một phần 5 tăng trưởng kinh tế của quốc gia kể từ năm 2010. Trong năm 2017, tổng sản phẩm quốc nội của California đã tăng 4,7% – gấp đôi so với tỷ lệ của Hoa Kỳ nói chung.

Thu nhập bình quân tính theo đầu người đang tăng nhanh hơn bất kỳ tiểu bang nào khác và ngân sách chính phủ của nước này đang có khoản thặng dư hàng tỷ đô la, giúp ông Newsom linh hoạt ban hành các chương trình xã hội mới.

Whalen nói: “Hãy nghĩ về mọi thứ mà đảng Dân chủ muốn làm ở Washington nhưng không thể – chăm sóc sức khỏe toàn cầu, cho dân nhiều quyền lợi hơn, nhiều quy tắc hơn, nhiều quy định hơn – mà không có phản ứng dữ dội từ một đảng đối lập hoặc công chúng”.

“California thực sự là giấc mơ Dân chủ trong lãnh quyền này và chính quyền Newsom đang thử thách giấc mơ đó.”

Trong bài diễn văn nhậm chức, vị thống đốc vừa được tuyên thệ của California, thật thế, đã nói về những giấc mơ, mặc dù ông gọi những ưu tiên cấp tiến của mình là “giấc mơ California” – về việc làm tốt, giáo dục có phẩm chất và nghỉ hưu trong tình trạng tài chánh thoải mái.

“Không phải để làm giàu nhanh chóng hay đóng vai chính trên màn ảnh rộng, mà là làm việc chăm chỉ và chia sẻ thành quả”, ông Newsom nói. “Để mang lại một tương lai tốt hơn cho những thế hệ mai sau của chúng ta.”

Sau bài phát biểu, Thị trưởng Los Angeles ông Eric Garcetti – người đang suy ngẫm về việc ra tranh cử tổng thống – đã phát huy thêm suy nghĩ của thống đốc.

“Chắc chắn mọi người ở các tiểu bang khác cũng có những giấc mơ, nhưng không ai nói về giấc mơ Missouri hay giấc mơ Alabama”, ông nói.

“Đây là một nơi độc đáo mà hầu như cả thế giới đều biết, ngay cả khi họ chưa từng đặt chân đến. Họ cảm thấy California ngay lập tức là một ý tưởng và một địa điểm.”

Như thể nhấn mạnh điểm chính trị California và chính quyền Trump đang hướng đến một va chạm ý thức hệ, chỉ vài ngày sau khi lễ nhậm chức của Thống đốc Gavin Newsom, tổng thống, thông qua Twitter, đã đả kích bang này và đe dọa sẽ rút tiền cứu trợ thảm họa cho các nạn nhân về các vụ cháy rừng gây tử vong gần đây của tiểu bang “trừ khi họ có sự chỉnh đốn”.

Jerry Brown in 1992
Chiến dịch của Jerry Brown hồi năm 1992

Thời hoàng kim cho đảng Dân chủ

Đảng Dân chủ California có mơ ước lớn – và nói về tiểu bang của họ như một kiểu mẫu cho những tiểu bang còn lại của Hoa Kỳ và thậm chí phần còn lại của thế giới – dường như là điều, theo một số cách nhìn nào đó, không thể tránh khỏi.

Tiểu bang đáng nể nhất của Hoa Kỳ, được điều hành bởi những người cấp tiến theo đuổi những chính sách tiến bộ, đương nhiên sẽ có định mệnh tạo ra các chính trị gia đầy tham vọng nhằm biến sự thành công của tiểu bang họ thành sự thành công của quốc gia.

Tuy nhiên, cảm giác không thể tránh khỏi này là một sự biến chuyển tương đối gần đây.

“California là một nơi ngộ nghĩnh,” giảng viên UCLA và cựu phóng viên của Los Angeles Jim Newton nói. “Bạn không cần phải nhìn lại quá xa để thấy khi đây còn là một tiểu bang ủng hộ đảng Cộng hòa đáng tin cậy.” Khái niệm tiểu bang này là một pháo đài Dân chủ vững chắc hoàn toàn là một hiện tượng tương đối mới. “

Trên thực tế, lễ nhậm chức của Thống đốc Newsom đã đánh dấu lần đầu tiên kể từ thập niên 1870, hai thành viên đảng Dân chủ liên tiếp chiếm ngôi biệt thự của thống đốc.

Bà Kamala Harris là chính trị gia đầu tiên tại California vận động để được đề cử ứng viên là tổng thống của đảng Dân chủ trong một phần tư thế kỷ.

Một phần lý do cho điều này là thế hệ. Jerry Brown, thống đốc bang California trong tám năm qua, đã ở tuổi 70 trong thời gian cầm quyền thứ hai, sau khi phục vụ hai nhiệm kỳ vào những năm 1970 và đầu thập niên 80. Ông đã từng tranh cử tổng thống ba lần, vào năm 1976, 1980 và 1992, và tham vọng quốc gia của ông đã mờ đi từ lâu.

Bà Dianne Feinstein, thượng nghị sĩ kỳ cựu của California, ở độ tuổi 80, và người tiền nhiệm của bà Harris, Barbara Boxer, không bao giờ tỏ ra quan tâm đến việc chạy đua vào Nhà Trắng.

Với một lớp thành viên mới của đảng Dân chủ lên nắm quyền xuất hiện những tham vọng mới.

Nhưng còn hơn thế nữa. Trong suốt ba thập kỷ qua, California có một nền kinh tế lúc này lúc khác. California bị tàn phá bởi suy thoái kinh tế đầu những năm 1990, sự sụp đổ bong bóng của công nghệ năm 2002 và cuộc suy thoái lớn năm 2008.

“Năm 2010, đa số giới quan sát cho rằng California sẽ có cùng chung số phận của Hy Lạp; rằng đó là điều không thể tránh được”, Newton nói. “Mọi người tranh luận công khai đặt câu hỏi điều gì sẽ xảy ra nếu một tiểu bang quy mô như California tuyên bố phá sản. Nó được gọi, theo đúng nghĩa đen, một tiểu bang thất bại.”

Một phần lý do khiến California phải chịu đựng quá nhiều tổn thất trong thời kỳ suy thoái kinh tế là do tiểu bang phụ thuộc rất nhiều vào thu nhập và thuế doanh nghiệp như một nguồn lợi tức. Khi người dân và các tập đoàn kiếm được ít tiền hơn, các kho bạc một thời chật ních của chính phủ nhanh chóng biến mất.

Và vì vậy, trong khi đảng Dân chủ California đang quảng bá những cơ hội mà California có thể đưa ra như một mô hình thành công cấp tiến, thì mặt trái của cơ hội này là sự nguy hiểm. Nếu California thất bại – nếu nó lại rơi vào tình trạng kinh tế trì trệ – nó sẽ nhanh chóng trở thành một câu chuyện cảnh báo của giới bảo thủ thay vì ngọn đèn soi đường cho sự cấp tiến.

Abandoned cafe at Salton City in 2007
Một nhà hàng bỏ hoang tại Salton City năm 2007

Con ma Xám

Trong một hàng ghế đầu trong lễ nhậm chức của Thống đốc Newsom, giống như một bóng ma của tham vọng tổng thống vừa qua, là một người đàn ông cho chúng một ví dụ điển hình về việc vận may của California có thể thay đổi nhanh như thế nào.

Đảng viên Dân chủ Gray Davis được bầu làm thống đốc tiểu bang California vào năm 1998, đánh bại một đảng viên Cộng hòa nắm giữ chức vụ này kéo dài từ cuối giai đoạn nắm quyền đầu tiên của ông Jerry Brown vào năm 1982. Tiểu bang Vàng – the Golden State – lúc ấy đang bùng nổ, và chi tiêu của chính phủ tăng vọt. Thống đốc kém mạnh dạn Davis thậm chí đã được nhắc đến như là một ứng cử viên tổng thống trong tương lai.

Tuy nhiên, ngay sau khi ông Davis tái đắc cử năm 2002, sự sụp đổ của thời đại ‘dotcom’ đã làm cho nền kinh tế của California trở nên tồi tệ.

Doanh thu giảm mạnh, và những nỗ lực của ông Davis để tăng lệ phí của tiểu bang để bù đắp đã dẫn đến một cuộc nổi loạn của cử tri, kết thúc trong cuộc bầu cử năm 2003 và thay thế ông bằng diễn viên chuyển thành chính trị gia Arnold Schwarzenegger.

Sau khi Thống đốc Newsom phát biểu, cựu Thống đốc Davis đã suy gẫm về kinh nghiệm của mình.

“Các cuộc suy thoái có thể biến khoản thặng dư ngân sách $ 15 hoặc $ 20 tỷ nhanh chóng thành một thâm hụt $ 15 hoặc $ 20 tỷ,” ông nói.

“Tôi nghĩ rằng [Mr Newsom] đánh giá cao tất cả những nỗ lực vất vả và những quyết định khó khăn dẫn đến sự thặng dư ngân sách phi thường này và tôi không nghĩ ông ấy muốn trở thành người phung phí ngân quỹ đó.”

Đã đang có một số lớp lót tối trong những đám mây bạc của sự thịnh vượng của California. Lợi nhuận – và định giá cổ phiếu – đối với các công ty cao cấp ở Thung lũng Silicon như Apple, Facebook và Tesla đều giảm.

Giá bất động sản, đã tăng vọt, đang bắt đầu dịu xuống. Và tại các khu vực đô thị lớn nơi giá nhà chưa sụt, các gia đình thuộc tầng lớp lao động từ lâu đã phải ra khỏi những ngôi nhà và khu phố mình muốn ở.

Trong khi tiểu bang California dẫn đầu về tăng trưởng kinh tế, nó cũng đứng ngang với Louisiana và Florida về tỷ lệ người nghèo cao nhất ở Mỹ, ở mức 19%. Hơn 130.000 người California là người vô gia cư, với Los Angeles chỉ đứng sau thành phố New York trong số các thành phố của Hoa Kỳ.

“Đó là một câu chuyện phức tạp,” Whalen nói. “Tôi có thể đưa bạn đến các vùng của California và bạn sẽ yêu nó. Nhưng cũng có vấn đề với thiên đường màu xanh.”

Nếu nền kinh tế chùn bước, những vấn đề mà Whalen gợi ý – tình trạng vô gia cư, thiếu chăm sóc y tế đầy đủ, thành phố quá đông dân và giao thông kẹt cứng, và phẩm chất giáo dục công không đồng đều – sẽ trở nên tồi tệ hơn khi tiền cạn dần.

Apple store in San Francisco
Apple store tại San Francisco

Rủi ro và phần thưởng

Thách thức của giới cấp tiến trong những tháng tới sẽ là việc tìm cách thực hành những ưu tiên của họ về chăm sóc sức khỏe, môi trường, giáo dục và nhập cư trong khi bảo vệ tiểu bang khỏi sự suy thoái không thể tránh khỏi của chu kỳ kinh doanh.

Thành công hay thất bại của họ rõ ràng sẽ tác động đến tham vọng quốc gia của những người đàn ông như ông Newsom và ông Garcetti, nhưng ngay cả bà Harris – người mà chiến dịch tranh cử tổng thống sẽ cố gắng tạo ra một mạng lưới rộng hơn – có thể sẽ bị mờ nhạt.

Chưa gì mà Thượng nghị sĩ Kamala Harris đã bị chỉ trích về thời gian làm bộ trưởng Tư pháp của tiểu bang và một công tố viên của thành phố San Francisco, trong thời gian đó các nhà phê bình nói rằng bà không ủng hộ đủ những cải cách tư pháp hình sự.

Nếu chế độ Dân chủ ở California, nơi bà Harris gần đây là một thành phần, giám sát một vụ đắm tàu ngân sách trong năm tới, sẽ rất khó để chiến dịch tranh cử tổng thống của bà nổi lên mà không bị thương tích.

Whalen không nghĩ rằng đảng Dân chủ cho thể cáng đáng những nhiệm vụ này. Mặt khác, giáo sư Newton của UCLA coi đây là thách thức và cơ hội lớn nhất của đảng.

“Sẽ có một sự suy thoái, và cách Newsom giải quyết tình trạng đó thực sự sẽ giúp gửi thông điệp về việc liệu tiểu bang này có gì khác biệt hay tốt hơn hầu hết những tiểu bang khác trong việc thúc đẩy chu kỳ kinh doanh đi lên”, ông nói.

Và ngay cả khi mọi thứ ổn định, các thành viên đầy tham vọng của Đảng Dân chủ California – trong đó có bà Harris, ông Garcetti, ông Newsom và những người khác – sẽ phải chứng minh rằng tiểu bang Vàng của họ thực sự là một mô hình có thể áp dụng cho toàn quốc.

“Để tiểu bang này có ý nghĩa ngoài việc bầu ra các nhà lãnh đạo cấp tiến” Newton nói, “California phải cho thấy rằng có một cái gì đó khác biệt có thể cụ thể hoá giữa việc việc sống dưới chính phủ này so với việc sống dưới chính phủ Trump.

“Nếu đây là một tiểu bang có thể quản lý sự giàu có, có thể xử lý sự suy thoái, có thể cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường, có thể chào đón người nhập cư vào thời điểm mà phần còn lại của đất nước không chắc chắn về điều đó, thì đó là những sự khác biệt thực sự.”

Trong những tháng ngày tới, sự khác biệt này của giới cấp tiến sẽ được đưa vào thử nghiệm – ở California và trong số các cử tri chính của đảng Dân chủ trên khắp Hoa Kỳ.

Đế chế ra đời từ những đĩa CD lậu ở Campuchia

Từ bán đĩa CD lậu đến mở chuỗi cửa hàng phục vụ giới trung lưu, sự nghiệp của một doanh nhân song hành với sự phát triển kinh tế của Campuchia.

Chy Sila sinh năm 1974, một năm trước khi Khmer Đỏ chiếm quyền tại nước này.
18 tuổi, ông rời trường đại học, bắt đầu đi làm với công việc hướng dẫn viên du lịch.

Ông ban đầu muốn trở thành luật sư, rồi muốn trở thành kiến trúc sư.
Thế rồi vào 1998, ông bắt đầu việc kinh doanh đầu tiên, từ đó mở ra hàng loạt các loại hình làm ăn ngày càng phát đạt về sau.

Trong quá trình phát triển, Chy đã sưu tầm nhiều đồ vật có ý nghĩa. Tất cả chúng đều kể về hành trình của ông trong cuộc đời, và cũng phản ánh cả sự tăng trưởng của Campuchia với các cơ hội được mở ra qua năm tháng.

Thị trường mới với nhiều cơ hội

Thomas Cristofoletti

Trên 20 năm qua, những gì Chy đạt được song hành với sự mở cửa ngày càng rộng cho hoạt động kinh doanh của nước ngoài và sự tăng trưởng kinh tế của Campuchia.

Nước này đã đạt mức tăng trưởng GDP trung bình là 7% mỗi năm trong suốt hai thập niên qua. Các nhà hàng phục vụ thức ăn nhanh, các trung tâm mua sắm và các khách sạn hạng sang mọc lên như nấm.

Đĩa DC lậu trong thị trường đang nổi

Thomas Cristofoletti

“Hồi 1998, tôi làm nghề hướng dẫn viên du lịch rồi quyết định bắt đầu tự làm ăn kinh doanh cùng với những người bạn thuở thiếu thời của mình để kiếm thêm tiền,” Chy nói. “Chúng tôi khi đó trẻ tuổi, không có mấy vốn liếng về cả tiền bạc lẫn kinh nghiệm.”

Họ đã suy nghĩ lao lung về các xu hướng, cơ hội, và quyết định mở cửa hàng bán đĩa CD lậu. Dẫu là bất hợp pháp, nhưng đây là một cách làm ăn khá phổ biến thời đó, bởi đĩa CD xịn thì quá đắt cho thị trường địa phương. Chy ước tính hồi đó có khoảng 20 cho đến 30 cửa hàng như vậy tại Phnom Penh.

Chiếc CD tạo nên sự khác biệt

Thomas Cristofoletti

Một khách hàng đưa cho Chy bản sao chiếc CD Buena Vista Social Club – giai điệu nhạc nền của bộ phim nổi tiếng hồi 1999 – và yêu cầu ông in bản sao. Người khách này gợi ý rằng các khách hàng khác, chẳng hạn như rất nhiều người nước ngoài và nhân viên của các tổ chức viện trợ nhân đạo, cũng sẽ thích có một bản sao.

“Đó là lúc tôi nhận ra rằng chúng tôi có thể cung cấp cho họ âm nhạc từ trên toàn thế giới – thứ mà họ không thể kiếm được, như nhạc Cuba, reggae, nhạc Pháp, nhạc cổ điển, hip hop,” Chy nói.

Trong vòng hai năm, ông đã bán ra gần 1.000 bản sao đĩa Buena Vista Social Club. Cửa hàng bán đĩa CD lậu của ông trở thành một trong những cửa hàng nổi tiếng nhất Phnom Penh.

Làm ăn hợp pháp với đồ ăn nhanh

Chy Sila

Từ chuyện bán đĩa lậu, Chy muốn chuyển sang kinh doanh cái gì đó có tính hợp pháp hơn.

Ông bắt đầu tìm hiểu các xu hướng đang lên, và nhìn thấy một nền kinh tế mới bùng nổ trong khu vực với bốn “con hổ” châu Á – Singapore, Hong Kong, Nam Hàn và Đài Loan – vốn đã công nghiệp hoá nhanh chóng trong thời gian từ thập niên 1960 tới thời những năm 1990.

Vào 2001, Chy quyết định đã đến lúc tung ra một chuỗi nhà hàng ăn nhanh có tên gọi BB World, hay là Big Burger World. “Chúng tôi nghĩ rằng tên đó dễ gọi và nghe rất thuận tai,” ông nói.

Công thức phục vụ mức độ xa hoa nho nhỏ

Chy Sila

Cửa hàng BB World đầu tiên có diện tích 372 m2, là vô cùng rộng đối với thị trường thời đó. Nhưng Chy tin rằng giới trung lưu Campuchia tuy nhỏ nhưng đang ngày càng tăng lên – với nền kinh tế đạt mức tăng trưởng mạnh trong năm 1999 là 9% – sẽ chấp nhận sự xa hoa nho nhỏ là món bánh mỳ kẹp kiểu phương Tây, burger, và khoai tây chiên.

Ông đã đặt cược đúng cửa. Sáu tháng sau, ông mở một nhà hàng BB World khác ở trong một trung tâm mua sắm mới khai trương.

Dù Campuchia chưa được nhượng quyền bất kỳ cửa hàng McDonald nào, nhưng các thương hiệu như KFC và Burger King đã phát triển mạnh mẽ khắp nơi.

Cà phê

Thomas Cristofoletti

Vào 2003, Chy quyết định rằng cà phê sẽ là xu hướng tiếp theo mà ông muốn nhắm vào kinh doanh.

“Lúc đó, không có bất kỳ thứ gì như Starbucks ở Campuchia cả,” ông nói.

“Văn hoá cà phê đã có từ nhiều năm, từ thời Campuchia còn là thuộc địa của Pháp, nhưng toàn là các điểm bán cà phê bên đường, rẻ tiền.”

Starbucks mở tiệm đầu tiên tại Campuchia vào năm 2015, nhưng nay đã có 13 điểm phục vụ tại Phnom Penh.

Cuốn sách truyền cảm hứng

Thomas Cristofoletti

Ý tưởng mới về chuỗi cửa hàng của Chy, T&C, là nhằm giới thiệu văn hoá phục vụ thứ cà phê ngon, được rang, xay, pha tại chỗ trong môi trường tiện nghi, có máy lạnh. “Chúng tôi muốn bán cà phê với giá 1,5 đô la, gấp ba lần so với giá thị trường khi đó,” ông nói.

Để tạo cảm hứng, ông đã mua một số cuốn sách về việc trồng, mua, chế biến và bán cà phê trên thế giới, trong đó có cuốn sách tiếng Trung này.

Chuỗi cửa hàng đã rất thành công, với 12 cửa hàng hoạt động vào thời điểm phát đạt nhất.

Thời bùng nổ internet

Chy Sila

Năm 2007, Chy lại thay đổi kế hoạch kinh doanh. Internet đang bùng nổ vào thời điểm đó, tuy vẫn còn rất đắt tại Campuchia.

“Người dân vẫn chưa có công nghệ di động, kể cả điện thoại thông minh và máy tính xách tay,” ông nói. (Theo phúc trình ra năm 2018 của Freedom House, mức thâm nhập internet vẫn thấp, đạt mức chỉ có 34% tại Campuchia so với gần 95% ở Anh Quốc tiếp cận được với internet).

Chy đặt tiền vào điều mà ông cho rằng sẽ là xu hướng bùng nổ mới, game online, khởi đầu với công ty ‘Sabay’ – nghĩa là ‘hạnh phúc’ trong tiếng Campuchia. “Từ lúc thơ ấu cho tới suốt tuổi thanh niên của tôi, lúc nào cũng là chiến tranh,” ông nói. “Tôi thực sự tin rằng thế hệ tiếp theo xứng đáng được sống hạnh phúc hơn.”

Phục vụ giới trung lưu

Chy Sila

Sabay khởi đầu với bốn thành viên vào năm 2007 và nay có gần 200 nhân viên. Tỷ lệ GDP bình quân đầu người tại Campuchia đã tăng khoảng 70% trong thời gian từ 2006 đến 2011, cung cấp ngày càng nhiều người tiêu dùng cho dịch vụ của ông. Ngoài trò chơi điện tử trực tuyến, công ty này còn sở hữu các website, các trang blog, sản xuất và phân phối phim ảnh, TV và sở hữu các rạp chiếu phim.

“Chúng tôi luôn nhắm các hoạt động kinh doanh vào tầng lớp trung lưu; đó là một thách thức bởi ở đất nước này vẫn đang tồn tại khoảng cách lớn giữa người giàu và người nghèo,” Chy nói. “Chúng tôi luôn hy vọng sẽ có thêm ngày càng nhiều những người đủ khả năng dùng dịch vụ của chúng tôi.”

Ăn mừng

Thomas Cristofoletti

Vào 2008, khi Sabay bắt đầu sinh lời, Chy quyết định mua cho mình một món quà nhỏ: chiếc đồng hồ Jaeger Lecoultre Reverso mà ông luôn ao ước. “Tôi không phải là người ham vật chất, nhưng tôi đã chi rất nhiều tiền cho món này,” ông nói. “Đó là món quà cả đời của tôi. Nó nhắc tôi nhớ về sự làm việc chăm chỉ của mình và về những thành tựu tôi đã đạt được.”

Tuy thị trường xa xỉ ở Campuchia vẫn còn nhỏ, nhưng hàng ‘nhái’ đang ngày càng nhường bước cho hàng xịn. Một hãng đại lý của Porsche, cửa hàng Hugo Boss và khách sạn 5 sao Rosewood Phnom Penh đều vừa khai trương trong vòng vài năm qua.

Xe đạp

Thomas Cristofoletti

Vài năm trước, Chy quan tâm đến việc đi xe đạp khi ông bắt đầu tìm kiếm điều gì đó có ý nghĩa để làm trong thời gian rảnh rỗi. “Tôi có người bạn chuyên đi xe đạp cùng, và chúng tôi đã đi qua những ngôi làng nhỏ, nơi khiến tôi gợi nhớ tuổi thơ. Đó là cách tôi duy trì mối liên hệ với phần này của Campuchia,” ông nói.

Ông cũng mở đội đi xe đạp Sabay, đến nay đã có hơn 20 thành viên.

Hồi tháng Chín, họ cùng nhau đi leo núi ở Đài Loan. “Chúng tôi có thời gian trò chuyện, hiểu nhau hơn,” ông nói. “Việc đạp xe cũng dạy cho ta tính kiên trì. Nó khiến bạn nhận ra rằng bạn thực sự có thể leo lên đỉnh núi.”

Tôi nhớ là khi tôi còn nhỏ, mẹ đã phải tiết kiệm tiền trong ba năm mới mua được cho tôi cái xe đạp. Tôi không bao giờ tưởng tượng ra được là một chiếc xe đạp có thể có giá tới 10 ngàn đô la.

Cảm nhận được cơ hội

Thomas Cristofoletti

Kể từ khi Chy bắt đầu kinh doanh hồi 20 năm trước cho đến nay, đã có rất nhiều thay đổi diễn ra tại Campuchia. Hiện vẫn còn những thách thức đối với các doanh nhân, chẳng hạn như khó tìm được nhân viên giỏi trong một môi trường thiếu đào tạo căn bản, hay chuyện quy mô thị trường, chuyện tiếp cận tới nguồn tài chính và sự phân rẽ sâu sắc giữa nông thôn với thành thị.

Nhưng điều đó không làm Chy lui bước. Cảm nhận được một cơ hội nữa để trở thành người tạo ra xu hướng cho xã hội, ông nay có kế hoạch đưa ngành sữa vào Campuchia.

Chy Sila

“Chúng tôi vẫn còn rất nhiều thứ để phát triển. Chúng tôi gọi đây là ‘thời hoàng kim’,” Chy nói. Các hoạt động kinh doanh đang mở ra, có rất nhiều thanh niên, và giá lao động vẫn còn khá thấp, cộng với việc tiến vào thị trường thì không quá tốn kém, cho nên mọi người đều có thể khởi đầu ở đây.

“Với tôi, được làm người tiên phong luôn là điều may mắn. Bạn phải thách thức chính mình để đưa những thứ này vào thị trường, nhưng nếu làm được thì bạn sẽ là nhà lãnh đạo.”

Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Capital.

Phỏng vấn Đặng văn Lâm

Văn Lâm: “Tôi thi đấu cho đội tuyển Việt Nam để bố tôi thấy tự hào”

Trả lời phỏng vấn độc quyền tờ Soviet Sports của Nga, thủ thành Đặng Văn Lâm đã có những chia sẻ hay về những ngày tháng khổ luyện tại nước Nga và khao khát được cống hiến cho đội tuyển Việt Nam. 

PV: Anh sinh ra ở Nga, tại sao hiện tại lại chơi cho đội tuyển quốc gia Việt Nam?

Đặng Văn Lâm: Tôi sinh ở Moskva, có mẹ là người Nga và bố là người Việt Nam. Mẹ tôi là diễn viên và bố là vũ công ballet. Họ gặp nhau trong một lần tập luyện ở Viện nghệ thuật sân khấu Nga. Chúng tôi sống ở đó khoảng tám năm và đến khi tôi học cấp hai thì chuyển đến thi đấu cho Spartak Moskva.

Anh từng đăng tấm ảnh trắng đen và đội mũ như Lev Yashin trong ngày sinh nhật của mình. Thời anh còn bé chắc chắn không thể chứng kiến ông ấy thi đấu. Vậy ai là thần tượng của anh?

Tôi không thích hai từ “thần tượng”.

VanLam3.jpg

Văn Lâm và bức ảnh chụp theo phong cách của thần tượng Lev Yashin

Vậy ai là người anh muốn noi theo trong sự nghiệp cầu thủ?

Lev Yashin là người mà bất cứ thủ môn nào trên thế giới cũng phải học hỏi. Những năm gần đây tôi thích Buffon và Casillas. Hiện tại có rất nhiều thủ môn giỏi mà tôi ngưỡng mộ, nhưng đó không phải kiểu thần tượng. Tôi chỉ xem họ như đồng nghiệp và có những điều tôi cần học hỏi.

Với anh, ai là thủ môn hay nhất thế giới hiện nay?

Tôi nghĩ là De Gea. Courtois cũng rất xuất sắc.

Tại sao anh lại rời Nga?

Với CLB Dynamo Moscow tôi đã chơi tốt, tôi có vị trí trong đội hình hai của họ. Tôi tập luyện với một số thủ môn có kinh nghiệm, lắng nghe và học hỏi từ họ rất nhiều. Tôi là người trẻ nhất ở đội khi đó. Khi gần kết thúc hợp đồng, những người ở Học viện nói với tôi rằng tôi sẽ không được ký hợp đồng chuyên nghiệp.

Rồi anh lập tức sang Việt Nam?

Tôi biết khả năng của bản thân có thể chơi cho Dynamo hay chơi ở Nga. Nhưng khi đó có nhiều điều không suôn sẻ. Tôi đã nhờ bố tôi tìm cho tôi một đội bóng ở Việt Nam. Chúng tôi tìm kiếm trên mạng và lên một danh sách rồi sau đó bay sang Việt Nam.

VanLam2.jpg

Bức ảnh của Văn Lâm bên gia đình

Anh có biết tiếng Việt hay từng đến đó trước đây?

Chúng tôi từng du lịch Việt Nam khi tôi còn nhỏ. Tôi biết tiếng Việt vì ở nhà bố nói tiếng Việt với chúng tôi, còn mẹ tôi thì nói tiếng Nga. Chúng tôi thông thạo hai ngôn ngữ. Tôi không biết nhiều từ vựng tiếng Việt lắm và khi sang đó tôi mới bắt đầu học thêm, cả đọc lẫn viết.

Được đào tạo ở Spartak và Dynamo, cao 1,88m nên có lẽ anh không khó khăn để tìm được bến đỗ mới?

Tôi có sự lựa chọn. Đầu tiên tôi đến một đội bóng ở thủ đô. Khi tôi hỏi nơi thay đồ, họ chỉ ra phía sau cánh cửa. Khi tôi mở cửa thì đấy là toilet. Tôi phải thay đồ trong nhà vệ sinh khi tất cả mọi người đều làm thế. Tôi bị sốc. Nó quá khác so với những gì tôi đã trải nghiệm trước đây. Tôi vẫn tập luyện nhưng nhận ra nơi đây không thuộc về mình. Thử một, hai CLB rồi tôi bay vào Sài Gòn. Tôi tìm thấy một đội bóng và gặp vấn đề tương tự. Cuối cùng tôi đến với HAGL, khi đó họ có hợp tác với Arsenal. Sân tập của họ rộng rãi, cơ sở vật chất đầy đủ. Tôi quyết định ký hợp đồng với họ. Tôi tin rằng chuyện cổ tích của bản thân sẽ bắt đầu ở đây. Năm 18 tuổi, tôi đã tập luyện cùng với đội hình chính của đội bóng này.

 Nhưng…

Mùa giải đầu tiên tôi chỉ có tập mà không được thi đấu. Mùa giải thứ hai cũng thế. Tôi được gọi vào đội tuyển U19 quốc gia nhưng không thể đá chính cho CLB.

Vấn đề của anh năm ở đâu?

Tâm lý. Có sự khác biệt trong văn hóa giữa Nga và Việt Nam.

Anh có thể chia sẻ rõ hơn?

Tiếng Việt của tôi lúc đó chưa ổn lắm. Thứ hai, tôi đến đó và cư xử như một người Nga, một người nước ngoài. Họ có vẻ không thích tôi, không thích “cái gã người Nga này”. HLV không điền tên tôi vào danh sách thi đấu. Trong một năm rưỡi đầu tiên tôi may mắn khi làm việc với HLV thủ môn người Thái Lan. Ông ấy không quan tâm tôi đến từ đâu và nói tiếng gì. Chúng tôi đã làm việc với nhau rất ăn ý. Ông ấy nhận thấy tôi có những tố chất mà thủ môn của Việt Nam khó có.

VanLam4.jpg

Văn Lâm đã khổ luyện nhiều để có được thành công hôm nay

Họ không thích anh ngay từ đầu?

Vì có những khác biệt, tôi có thể lấy ví dụ: Ở Nga bạn có thể nhẹ nhàng tiếp cận HLV, nói những điều bạn chưa hài lòng. HLV dễ dàng lắng nghe và cùng nhau tìm ra hướng giải quyết. Ở châu Á thì khác. HLV luôn là người đúng và bạn không được tranh cãi. Người càng lớn thì càng biết nhiều và khi đối mặt với họ bạn phải hạ thấp ánh mắt xuống. Trước đây tôi không hiểu chuyện. Tôi thường nói thẳng ý kiến với HLV, đôi khi tranh cãi. Ở Việt Nam, hành động này được xem là ngạo mạn. Mùa giải thứ hai, họ đem tôi cho CLB ở Lào mượn.

Thời gian ở Lào của anh thì sao?

Anh không tưởng tượng nổi đâu, giải đấu ở đó ít phát triển hơn. Tuy nhiên, tôi lại không hối tiếc về quãng thời gian ở đó. Đó là thử thách với tôi và là quãng thời gian rất đáng giá.

Văn Lâm có thể kể về các trận đấu ở Lào không?

Có nhiều điều đã xảy ra. Ở Việt Nam nhiệt độ thường cao còn ở Lào là nóng kinh khủng. Khi tivi nói rằng hôm nay có gió tức là bạn tốt nhất là không nên ra ngoài. CLB của tôi có xe buýt đưa đón cầu thủ, từ nơi ở ra sân tập. Chúng tôi đi tập mỗi ngày còn xe buýt thì thường không khởi động. Thế nên, mỗi ngày chúng tôi phải đẩy xe đi từ 10-20m để cho tài xế có thể nổ máy. Xe không có điều hòa còn bên ngoài nóng như đổ lửa. Chúng tôi phải đổ nước vào ghế mới có thể ngồi xuống mà không bị phỏng.

Sau một năm chơi chuyên nghiệp ở Lào, tôi là thủ môn giỏi nhất tại đó, đội bóng của tôi đứng thứ hai của giải. Đó là mùa bóng chuyên nghiệp đầu tiên trong sự nghiệp thi đấu của tôi.

Sau đó anh đã trở lại Việt Nam?

Tôi có đi nghỉ ở Nga, khi trở lại Việt Nam thì nghĩ rằng mình sẽ quay về HA Gia Lai. Nhưng chuyện tương tự như ở Spartak Moscow lại xảy ra. Họ thông báo chấm dứt hợp đồng với tôi. Ba năm ở Việt Nam và tôi đã không hoàn thành được mục tiêu mà bản thân đặt ra. Tôi muốn đến Việt Nam, tập luyện thi đấu, được chơi cho đội tuyển quốc gia để khiến bố tôi tự hào. Nhưng tôi đã thất bại hoàn toàn.

Lam1.jpg

Văn Lâm tiết lộ anh cố gắng chơi bóng cho đội tuyển Việt Nam để bố anh cảm thấy tự hào

Và sau đó anh đã trở về Nga?

Tôi không muốn trở về Nga. Trở về thì sự nghiệp chơi bóng của tôi sẽ chấm hết. Tôi tin rằng mình có thể tiếp tục. Tôi nhờ bác ở Việt Nam tìm một đội bóng ở giải hạng Nhất nhưng khi đó tôi cũng không được cho ra sân. Bốn năm liền không thi đấu ở Việt Nam. Tôi không hiểu nổi sao bản thân có thể chịu đựng tốt đến vậy. Tôi khi đó nhận lương 200 USD một tháng, sinh hoạt cùng các đồng đội ở một nơi có tiêu chuẩn thấp hơn tiêu chuẩn bình thường ở Việt Nam.

Bố của tôi gọi cho tôi, ông ấy gần như khóc và yêu cầu tôi trở về Nga. Ông nói với mức lương tôi nhận, thà về nhà làm người gác cổng còn hơn.

Rồi anh trở về Moscow?

Tôi đã trở về vào năm 2014. Tôi đi học trường tài chính vì mẹ muốn tôi ăn học tử tế. Tôi chả hiểu gì ở trường và chỉ được điểm cao mỗi môn thể dục. Tôi chỉ học được ở đây hai tháng.

Anh nghỉ thi đấu giữa chừng?

Đúng, nhưng không phải do tôi. Tình cờ một người bạn bảo tôi tham gia cuộc thi do nhãn hàng thể thao tổ chức. Phần thưởng là các cầu thủ sẽ được đưa đi London. Tôi được chọn vào vòng chung kết và anh không thể tin nổi đâu, đối thủ của tôi là người mà Spartak từng chọn thay vì tôi. Một lần nữa chúng tôi đã đối đầu với nhau. Nhưng điều lạ lùng là anh ta không muốn tiếp tục theo đuổi bóng đá chuyên nghiệp. Nhưng anh ta đã được ban tổ chức chọn. Anh ta là người Nga và tốt nghiệp đại học hàng không. Cuộc thi đó khiến tôi nhận ra là bản thân mình yêu bóng đá như thế nào. Tôi muốn tiếp tục đi theo con đường này chứ không phải đi học kinh tế.

Sau đó thì sao?

Tôi đã chơi cho một đội nhỏ tên là Solaris rồi thông qua một số người quen, tôi được giới thiệu vừa thi đấu vừa làm HLV cho các cầu thủ nhí. Chơi bóng và làm việc ở đó lương rất cao và là công việc tốt nhất tôi có thể có. Nhưng khi xét đơn, họ yêu cầu tôi phải đổi quốc tịch thi đấu. Trước đây tôi từng chơi cho đội trẻ của đội tuyển Việt Nam nên giờ tôi phải đổi về Nga. Bạn chỉ có thể đổi quốc tịch thi đấu một lần trong đời theo luật. Tôi đã phân vân, giữa việc làm việc ở Nga và một bên là giấc mơ chơi bóng cho Việt Nam. Chả ai ở Việt Nam cần tôi cả nên tôi quyết định sẽ đi đổi quốc tịch thi đấu. Để làm được điều đó tôi phải gọi đến Liên đoàn bóng đá Việt Nam VFF và nhờ họ làm các thủ tục. Một HLV thủ môn ở Việt Nam mà tôi liên hệ đã khuyên tôi đừng vội. Ông ấy nói ở Việt Nam không có thủ môn nào cao lớn như tôi và bảo tôi đợi.

Anh làm gì tiếp theo?

Trong thời gian đó tôi có chơi cho CLB Duslar và chúng tôi giành chức vô địch. Huy chương đầu đời khiến tôi có thêm động lực. Tôi đã quyết định viết một bức thư “cầu cứu” trên Facebook, gửi đến người hâm mộ Việt Nam. Gần đây bức thư ấy được chia sẻ rộng rãi trở lại.

Sau đó tôi viết thư cho các phóng viên thể thao. Một trong số họ cho tôi số của HLV U23 Việt Nam – Toshiya Miura. Ông ấy nói ông ấy sẽ suy nghĩ. Lúc đó dư luận chia làm hai bên, một bên muốn cho tôi cơ hội còn một bên thì nghĩ rằng cho một người lạ vào đội tuyển có thể gây xáo trộn. Ít ngày sau ông ấy gọi lại và nói chưa cần tôi.

Tôi không được vào đội tuyển nhưng nhờ lá thư ấy nhiều người biết đến tôi và có đội bóng cần tôi. Tất cả các tờ báo ở Việt Nam khi đó đều viết về một gã người Nga muốn chơi cho Việt Nam. Một tuần sau, Chủ tịch của CLB Hải Phòng hỏi tôi muốn sang đây không và muốn nhận lương bao nhiêu. Tôi nói tiền bạc không quan trọng. Ông ấy đáp: “Sang ngay”.

Cuối cùng anh đã được chơi bóng?

Không phải là ngay lập tức. Vì thủ môn của Hải Phòng khi ấy là huyền thoại của họ. Sau 9 vòng đấu, thủ môn chính bị thủy đậu. Đó là mùa giải anh ấy chơi hay nhất, năm trận giữ sạch lưới, chín trận không thua và đội bóng đang đứng nhất. Anh ấy ốm và tôi được tạo cơ hội vào sân. Nhưng tôi vẫn rất hồi hộp. Ba ngày tôi ăn không ngon ngủ không yên. Trận đó chúng tôi thua 1-2 và thua đúng vào phút cuối. Tôi bị đem ra làm tâm điểm chỉ trích, chỉ có Chủ tịch là ủng hộ tôi. Trận tiếp theo tôi lại được cho ra sân và là trận đầu tiên tôi giữ sạch lưới.

Sau hai trận ở V-League tôi được gọi vào đội tuyển quốc gia, như là thủ môn số ba. Giải AFF Cup2016  tôi không được thi đấu. Kể từ đó, tôi là thủ môn số một ở CLB. Tôi có trận ra mắt đội tuyển quốc gia năm 2017, trong trận đấu với Jordan tại TPHCM. Trận đấu hòa 0-0 và tôi là người chơi hay nhất. Một màn ra mắt thành công.

Những màn ăn mừng của anh gần đây ở đội tuyển Việt Nam có ý nghĩa gì?

Tôi muốn cho mọi người thấy khát khao của mình. Dù chỉ có một nửa dòng máu là người Việt, nhưng tôi sẵn sàng chiến đấu vì Việt Nam. Tôi đã trải qua hành trình khó khăn. Tôi muốn chứng minh rằng bản thân sẽ không bao giờ từ bỏ, trong những khoảng thời gian vất vả nhất, không ai cần mình, phải sang Lào và gần như từ bỏ sự nghiệp. Nhưng giờ tôi đã ở đây, cùng các đồng đội làm nên lịch sử cho bóng đá Việt Nam tại Asian Cup 2019.

Huyền Trang (lược dịch)

Xem Video Click

More reading

Chân dung người lính VNCH

Không biết bắt đầu từ thuở nào có một quy luật hình thành là ở một thể chế chính trị, đều thành lập một lực lượng để bảo vệ mình, lực lượng đó được gọi là quân đội. Quân đội sinh ra từ chế độ và nó cũng vẽ nên những chân dung của chế độ. Chế độ tốt sẽ xây dựng nên một quân đội tốt. Quân đội tốt sẽ không dung dưỡng một chế độ xấu. Từ hơn hai nghìn năm về trước, người lính Việt Nam với chiếc áo trấn thủ, mang gươm giáo ngàn xưa để gồng gánh trên vai những nhiệm vu giết thù diệt loạn, bảo quốc an dân, giữ gìn cơ nghiệp của tiền nhân. Trải qua bao thăng trầm của đất nước, hình ảnh của người lính thay đổi qua bao thời thế, nhưng trách nhiệm không hề thay đổi.

Người thanh niên tuổi trẻ Việt Nam từ khi bước vào quân trường, khoác vội bộ đồ trận, lưng mang vác ba lô cho tới khi anh đứng nghiêm với lời tuyên thệ Vị Quốc Vong Thân. Người tuổi trẻ đã trở thành người lính. Anh trưởng thành hơn bóng dáng của quê hương. Người lính với chiếc nón sắt xanh đậm tròn tròn như nửa vầng trăng in rõ bóng trên nền trời xanh lơ. Anh đã bước ra, tay ôm súng và chân mang giày trận, anh giẫm mòn nửa vòng đất nước đi canh giữ cho quê hương.

Bắt đầu từ thập niên Sáu Mươi, khi kẻ thù phương Bắc, với xe tăng súng cối, với những chủ thuyết ngoại lai, với những xích cồng nô lệ, đã toan tính nhuộm đỏ quê hương, thì từ đó, người lính đã hiện diện trong tuyến đầu lửa đạn. Anh mang vác hành trang, chiếc ba lô nặng cồng kềnh để chận bước quân thù, để bảo vệ miền Nam.

Ðất nước hai mươi năm chiến tranh, hai mươi năm dài người lính hầu như không ngủ. Hai mươi năm có tới mấy ngàn ngày để anh đi từ sáng tinh mơ, chân giẫm ướt ngọn sương mai trên cỏ. Hai mươi năm có tới mấy ngàn đêm, bóng anh mịt mờ trong núi rừng lạnh giá. Hai mươi năm, anh nghe tiếng đại bác vang trời không nghỉ.

Tiếng mưa bom đạn réo bên mình. Tiếng xe tăng nghiền nát đường quê hương. Hai mươi năm, anh đã đem sinh mạng của mình đặt trên đường bay của đạn. Ðã đem hy vọng cuộc đời đặt trên khẩu súng thân quen. Hay đã đem tình yêu và nỗi nhớ đặt trên đầu điếu thuốc. Hai mươi năm chiến tranh có bao ngày anh được ngủ yên trên chiếc giường ngay ngắn. Có bao đêm anh mơ được trọn giấc bình yên. Hay anh đã sống thân quen với đời gian khổ và đánh bạn với gian nguy.

Anh với đầu đội súng và vai mang ba lô, lội qua những vũng sình lầy nước ngang tầm ngực. Anh đã đi qua những địa danh xa lạ: Ashau, Ia Drang, Kontum, Pleime, nơi giơ bàn tay cũng không thấy được bàn tay. Hay anh truy địch ở bờ sông Thạch Hãn lừng lững sương mai, ở phá Tam Giang sóng vỗ kêu gào hay ở Cổ Thành xứ Huế mù sương. Dài dọc xuống Miền Nam với rừng Tràm, rừng Ðước, đến Ðồng Tháp Mười anh đã nghe muỗi vo ve như sáo thổi.

Anh đã đến những nơi mà anh không tưởng, anh đi diệt địch và anh đã ngã xuống địa danh chẳng quen dấu chân anh. Người lính nằm xuống ở Miền Nam xanh tươi ngọn mạ, ở những vùng trầm se rét Miền Trung, hay ở Miền Ðông xác thân thối rửa Từ Ấp Bắc, Ðồng Xoài, Bình Giả… cho tới Tống Lê Chân, An Lộc, Bình Long, người lính đã căng rộng tấm poncho để che kín bầu trời Miền Nam được yên ấm tự do. Nối gót tiền nhân, người lính, mỗi người lính đã đem 3.8 lít máu tươi, tưới cho thắm tươi hoa lá ruộng đồng, đã đem mỗi một 206 lóng xương khổ nạn của mình cắm trăm nẻo đường quê hương muôn ngã, để cho chính nghĩa quốc gia tự do được tồn tại. Ðể cho người dân quốc gia được sống no ấm ở hậu phương.

Những người dân quốc gia, những người dân quốc gia không hề muốn trở thành dân Cộng Sản, những người quốc gia luôn muốn bỏ chạy khi Cộng Sản tới và núp bóng người lính để được sống an nhàn ở chốn hậu phương. Họ hoàn toàn trao trọng trách bảo vệ quốc gia, ngăn thù dẹp loạn như một thứ công việc và trách nhiệm của người làm nghề lính, như thể không liên quan gì tới họ. Và họ tự trấn an lương tâm rằng người lính sẽ không bao giờ buông súng và sẽ mãi mãi bảo vệ họ tới cùng. Vì thế, họ luôn yên tâm sống ở hậu phương, yên tâm kiếm tiền và tranh đua đời sống xa hoa phè phỡn trên máu xương của người lính.

Và ở hậu phương, người lính đồng nghĩa với nghèo, đời lính tức là đời gian khổ, và tương lai người lính đếm được trên từng ngón taỵ Thế nên, người lính về hậu phương, anh ngỡ ngàng và lạc lỏng. Bỗng hình như anh cảm thấy mình như người Thượng về Kinh. Như vậy thì người ta tội nghiệp người lính và yêu người lính để thể hiện tình quân nhân cá nước trong sách vở, báo chí và truyền hình.

Người lính bị bắt cóc vào văn chương tiểu thuyết là những người lính giấy, vào văn chương để tự phản bội chính mình, để thoả mãn cho những kẻ trông con bò để vẽ con nai, và ngồi phòng khách để diễn tả chiến trường đỏ lửa. Người lính trên trang giấy ngang tàng và hung bạo, chửi rủa chính phủ, chống chính quyền và ghét cấp chỉ huy, lính la cà trong quán rượu, uống rượu chẳng thấy say, và càng say càng đập phá. Người lính xuất hiện trên sân khấu thì phong lưu và đỏm dáng hay trắng trẻo no tròn. Anh mặc đồ trận mới toanh còn nguyên nếp gấp, ngọt ngào chót lưỡi đầu môi anh ca bài ca mời gọi ái tình. à người yêu của anh lính là những cô mắt ướt môi hồng, áo quần xa hoa lộng lẫy, thề non hẹn biển yêu lính trọn kiếp trong ti vi. Như vậy thì quá mỉa mai cho cái gọi là anh trai tiền tuyến, em gái hậu phương. Trong khi đó, ở ngoài đời những người vợ lính là những người chống giữ thầm lặng ở xã hội hậu phương.

Ðó là những người đàn bà bình dị với tấm áo vải nội hoá rẻ tiền, với đôi guốc vông kẻo kẹt, đóng vai vừa là người mẹ vừa là người cha nuôi con nhỏ dại, gói ghém đời sống bằng lương người chồng lính chỉ vừa đủ mua nửa tháng gạo ăn. Ðó là những người đàn bà tất tả ngược xuôi, lăn lộn thăm chồng ở các Trung Tâm Huấn Luyện, hay ở những nơi tiền đồn xa xôi với vài ổ bánh mì làm quà gặp mặt. Ðó là những người âm thầm và lặng lẽ, chịu đựng và hy sinh để chồng luôn an tâm chống giữ ngoài trận tuyến với đối phương.

Hạnh phúc của họ mong manh và nhỏ bé, bất chợt như tình cờ. Có thể ở một thỏi son nhỏ bé mà người lính mang về để tặng vợ, có thể là một chiếc nón bài thơ, hay chút tình cờ ở một buổi tối người lính chợt ghé nhà thăm vợ. Hạnh phúc ở trong chén trà thơm uống vội, hay ở lúc nhìn đứa con bé nhỏ chào đời tháng trước.

Người vợ lính cũng là những người hằng đêm thức muộn để lắng tai nghe tiếng đại bác thâu đêm, rồi định hướng với lo âu trằn trọc. Ðó là những người đàn bà mà sau mỗi lần đơn vị chồng đụng trận, đi thăm chồng giấu giếm mảnh khăn sô.

Trong nỗi chịu đựng hy sinh, âm thầm và kỳ vĩ, họ vẫn sống và luôn gắng vượt qua để cho người chồng an tâm cầm súng. Ðể anh, người lính, anh mang sự bất công to lớn, sự bạc đãi phủ phàng, anh vẫn đi và vẫn sống, vẫn chiến đấu oai hùng giữa muôn ngàn thù địch.

Ở chiến trường, anh đối diện với kẻ thù hung ác, ở hậu phương anh bị ghét bỏ khinh khi, trên đầu anh có lãnh đạo tồi, sẵn sàng dẫm xác anh để cầu vinh cho họ, đồng minh anh đợi bán anh để cầu lợi an thân.

Những người dân của anh, những người anh hy sinh để bảo vệ từ chối giúp anh truy lùng kẻ địch, và điềm nhiên để anh lọt vào ổ phục kích của địch quân. Những người dân bán rẻ linh hồn cho quỷ, tiếp tay cho địch thác loạn ở hậu phương, đó là những kẻ chủ trương đòi quyền sống, trong đó không bao gồm quyền sống của anh.

Những kẻ để trái tim rung động tiếc thương cho cái chết của kẻ thù nhưng dửng dưng trước sự ngã xuống của anh. A dua, xu thời là bọn báo chí ngoại quốc thiên tả, lệch lạc ngòi bút, ngây thơ nhận định, mù quáng trong định kiến. ất cả vây quanh anh để tặng cho anh những đòn chí tử. Người lính bi hùng và bi thảm. Anh chống địch mười phương, tận lòng trong đơn độc, anh vẫn hy sinh và chống giữ tới hơi thở cuối cùng.

Ngày Hoà Bình, 28 tháng Giêng năm 1973 hiệp định Paris được ký kết Hoà Bình thật đến trên trang giấy, đến với thế giới tự do. Thế nên, thế giới tự do nâng ly để chúc mừng cho hoà bình của họ và nhận giải Nobel. Nhưng hoà bình đến ở Việt Nam tanh hôi mùi máu, đen ngòm như tấm mộ bia. Và anh, anh là vật thụ nạn trong cái hoà bình bi thảm.

Người lính vẫn tiếp tục ngã xuống, đem xác thân đắp nên thành luỹ để ngăn bước quân thù. Từ Ðông sang Tây, từ Nam chí Bắc, từ ngàn xưa và cho tới ngàn sau, có một quân đội nào mang số phận bi thương và oai hùng như người lính?

Những người lính chịu uống nước rễ cây và đầu không nhấc thẳng, đi luồn dưới Rừng Sát suốt 30 ngày không thấy ánh mặt trời. Những người lính đi hành quân mà không người yểm trợ để hai ngày ăn được bốn muỗng cơm, hay ăn luôn năm trái bắp sống và những lá cải hư mục ruỗng, miệng thèm một cục nước đá lạnh giữa cái nắng cháy da.

Người lính, người ở địa đạo Tống Lê Chân ăn côn trùng để tử thủ giữ ngọn đồi nhỏ bé. Người nằm xuống ở An Lộc, Bình Long. Và thủ đô, vòm trời thân yêu mà anh mơ ước để tang truy điệu cho anh chỉ có ba ngày. Ba ngày cho sinh mạng của năm ngàn người ở lại. Người ta lại tiếp tục vui chơi và quên đi bất hạnh. Bởi bất hạnh nào đó chỉ là bất hạnh của riêng anh.

Người lãnh đạo anh còn mè nheo ăn vạ. Và anh, anh phải đóng trọn vai trò làm vật hy sinh. Trước nguy nan, lãnh đạo anh tìm đường chạy trốn thì anh vẫn còn cầm súng ở tiền phương. Anh đã chống giữ, chịu đựng từng đợt xung phong ở Ban Mê Thuột mỗi ngày 24 giờ, không có ai yểm trợ, tiếp tế từ hậu phương. Nhưng ở đó, anh vẫn phải tử thủ cho con đường tẩu thoát của cấp lãnh đạo anh tuyệt đối được bình yên.

Và đồng minh của anh, người đồng minh đã từng sát cánh, cùng chia sẻ nỗi gian nguy ở Hạ Lào, Khe Sanh dưới trời mưa pháo, nay lại nghiễm nhiên nhìn anh đi những bước cuối cuộc đời. Phải chăng nhân loại đang trút những hơi thở cuối cùng nên lương tâm con người đang yên nghỉ ?

Cho nên, cả thế giới lặng câm để nhìn anh chết. Không chỉ cái chết riêng cho mỗi mình anh, vì bởi dưới đuờng đạn xuyên qua, xác thân anh ngã xuống thì đau thương đã vụt đứng lên. Cái bi thương có nhân dáng lớn lên và tồn tại suốt ngang tầm trí nhớ. Và người lính, anh vẫn kỳ vĩ và chịu đựng như vị thần Atlas mang vác quả địa cầu, người lính đã mang vác và bảo vệ mấy trăm ngàn người dân trên đường triệt thoái.

Trên những con đường từ Cao Nguyên không thiếu những người lính gồng gánh cho những người cô dân chạy loạn. Tay anh dẫn em thơ, tay dắt mẹ già chạy trong cơn mưa pháo. Và anh đã làm dù, làm khiên đỡ đạn, cho nên thân xác anh đã căng cứng mấy đường cây số, hay xác làm cầu ở tỉnh lộ 7B, anh đã chết ở Cao Nguyên lộng gió và đếm những bước cuối đời ở ngưỡng cửa thủ đô.

Bởi lãnh đạo đầu hàng nên anh nghẹn ngào vất đi súng đạn. Với nham nhở mình trần, anh vẫn chưa tin đời đã đổi thay. Có thật không? Hai mươi năm chiến tranh kết thúc? Giã từ những hy sinh và gian khổ của hôm quả có thật không? gày buông rơi vũ khí, anh mơ được về để an phận kẻ thường dân? Và có thật không? Anh được đi, được sống giữa một quê hương rối loạn tràn ngập bóng quân thù?

Anh đã khóc nhiều lần cho quê hương chinh chiến và đã khóc nhiều lần cho những xác bơ vơ. Lính khổ lính cười, dân khổ để người lính khóc. Và có ai, từng có ai trong chúng ta đã khóc thương cho đời lính?

Thương cho người lính với trái tim tan vỡ từ lâu. Bởi trái tim anh đã hơn một lần để lại dưới chân Cổ Thành Quảng Trị, ở một mùa Xuân xứ Huế năm nào, ở Hạ Lào, Tống Lê Chân hay ở trong cái nồi treo lủng lẳng trên ba lô khi anh hô xung phong để tiến vào An Lộc? Người lính thật sự trái tim anh tan vỡ từ lâu.

Lịch sử đã sang trang, và loài người đã bắt đầu đi những bước cuối cùng trên trái đất? Thế nên thời trang nhân loại là thứ phấn hương tàn nhẫn, và môi tô trét thứ son vô tình. Cả thế giới đồng thanh công nhận và gửi điện văn chúc mừng sự thống nhất ở Việt Nam. Và người ta uống chén rượu mừng để truy điệu Việt Nam đi vào cõi chết, chúc mừng Việt Nam có thêm 25 triệu nô lệ mới nhập tên. Hoà bình đã nở hoa trong cộng đồng thế giới, trong đời người Cộng Sản, nhưng hoà bình không thật đến ở Việt Nam.

Người Cộng Sản chân chính có truyền thống là những người không hề biết hoà bình, không sống được trong hoà bình thật sự. Như con giun, con dế sợ ánh sáng mặt trời. Thế nên họ dẫn dắt toàn dân đi xây dựng văn minh thời thượng.

Khởi đầu là việc cày nát nghĩa trang Việt Nam Cộng Hoà và hạ tượng Người Lính Việt Nam Cộng Hoà. Người Lính rơi xuống vỡ tan trong lòng đường phố, nhưng từ đó anh mới thực sự đứng lên, đứng thẳng và oai hùng hơn trước trong trái tim của người dân Việt Miền Nam.

Bởi từ khi những người bộ đội Cộng Sản bước chân vào thành phố, thì người dân Quốc Gia mới thật sự hiểu được giá trị của anh. Và những sự lầm lẫn và hối hận hôm nay hình như luôn theo nhau đi vào lịch sử. Vậy thì, khi ta chết trên con đường chạy loạn, khi ta chết ở bãi Tiên Sa, ta vùi thân nơi vùng kinh tế mới hay ta chìm dưới đáy biển Ðông, không phải vì khẩu súng rơi trên tay người lính, mà ta chết bởi viên đạn ích kỷ, viên đạn lãnh đạm và thờ ơ xuất phát từ trái tim bắn ngược lại chính ta. Bởi sự thật về người Cộng Sản đã đi quá tầm tưởng tượng và sự hy sinh của người lính vượt quá nỗi bi thương.

Hai mươi năm chiến tranh, hơn hai trăm ngàn người lính, hơn năm trăm ngàn thương binh đã để lại hai trăm ngàn sinh mạng và năm trăm ngàn những phần cơ thể để lại trên chiến trường khốc liệt. Ðể cho chúng ta có một bầu trời để thở, có một khoảng không gian đi đứng tự do, để cho tuổi thơ của chúng ta không phải đi lượm ve, lượm giấy, không phải đeo khăn quàng đỏ và ngợi ca những điều dối gạt chính mình.

Ðể cho bàn tay thiếu nữ không chạm bùn nhơ thủy lợi, tuổi thanh xuân không phải vùi chôn ở những gốc mì. Ðể cho bà mẹ già không phải ngồi mơ ước miếng trầu xanh, và những giọt nước mắt thôi không cần tuôn chẩy.

Nhưng lịch sử đã sang trang, những trang hồng tươi màu máu cho người Cộng Sản và cũng là những trang đẫm máu và nhơ bẩn nhất cho cả lịch sử của dân tộc Việt Nam.

Anh, người lính trong thời chiến thành người tù của thời bình. Người lính chịu số phận bi thương của chiến tranh và cũng chịu luôn số phận tàn nhẫn trong thời bình. Anh người lưu vong trong lòng dân tộc, và lưu đày ở chính quê hương anh.

Bởi Cộng Sản Việt Nam đã bắt đầu một cuộc chiến tranh mới và đẩy anh xuống đáy trầm luân. Cũng chính từ chiến trường Tù Ngục này mà Cộng Sản đã chứng minh được Chúng và Anh không là đồng loại. Chúng, là lũ Cộng Sản cuồng tín, và tàn bạo nhất giữa thế giới Cộng Sản và vô nhân. Chúng lập nên một vương quốc mới mang tên là Lừa Dối, và mở ra một kỷ nguyên giết người theo kiểu mới, giết người bằng những mỹ từ đẹp đẻ, bằng lao động vinh quang, bằng thời gian không thể đếm.

Người lính bước vào trận chiến mới, chiến trường có tên là cải tạo, và anh người tù nhân không có án. Ở đây anh không có lãnh đạo, không có đồng đội, không có hậu phương. Kẻ thù vắt cùng, vắt kiệt sức lực anh trong rừng thẳm. ày đọa sỉ nhục anh dưới hố xí tanh hôi, đem thanh xuân và tài hoa của anh vùi chôn ở những vòng khoai vớ vẩn. Ðặt hy vọng của anh máng vào những mốc thời gian.

Người lính đã trở thành vật thụ nạn thời bình. Anh chết đói bên những vòng xanh nở rộ do chính tay anh cày xới vun trồng. Anh chết khát khi bên ngoài mưa rơi tầm tã. Giữa những trùng vây sóng dữ, giữa bóng tối cô đơn Anh vượt qua sự chết để đem về nghĩa sống. Anh đi xiếc qua những ranh giới tử sinh để chứng minh được phẩm giá con người. Ðôi mắt anh cao ngạo và chân đạp chữ đầu hàng.

Từ trong tăm tối hận thù, anh thắp sáng lên ý nghĩa đời người. Anh đã chiến đấu, để từ trong cõi chết anh bước ra mà sống. Ðể anh trở về từ địa ngục trần gian. Bao đồng đội bất hạnh đã ngã xuống trong rừng thẳm, cuối cùng anh đã trở về:

Ta về cúi mái đầu sương điểm
Nghe nặng từ tâm lượng đất trời
Cám ơn hoa đã vì ta nở
Thế giới vui từ mỗi lẻ loi

(Tô Thùy Yên)

Nước mắt anh không rơi trong ngục tù Cộng Sản, nước mắt anh rơi khi anh được trả tự do. Anh bước về, anh đi giữa lòng quê hương. Anh ngỡ ngàng như thức từ cơn mộng. Có thật chăng đất nước Việt Nam, tàn hơn 30 năm chinh chiến và tù đày, để anh có được một đất nước thanh bình điêu tàn hơn thời chiến?

Và tuổi trẻ, những mầm non đất nước hôm nay xa lạ như người không cùng chung dòng giống. Anh đi trên đường phố xưa, đường đã đổi tên. Anh tìm bạn bè cũ, đứa còn đứa mất. Quê hương này không có chỗ cho anh?

Hai mươi năm chiến chinh, mười mấy năm tù đày trên chính quê hương để rồi anh phải tha hương biệt xứ. Người lính, mười bốn năm lính, mười bốn năm tù, tài sẵn có, được trí trá vài đô la, và mái đầu sương điểm để anh bước vào đời lần nữa.

Anh không có quyền bắt đầu, chỉ có quyền tiếp tục trôi theo dòng đời nghiệt ngã. Người lính cũ ngồi bán nước đá bào cho học trò giờ tan học ở chính quê hương. Hay anh, người lính lưu vong ngồi bán thuốc lá lẻ hằng đêm trong những tiệm Seven Eleven trên đường phố Mỹ.

Ba mươi năm vết thương cũ hầu như chưa lần khép kín. Ôi, hai mươi sáu chữ cái bắt đầu từ a, b, c, đ dẫu sắp xếp khéo léo tới đâu vẫn không đủ để viết nên những bi hùng anh đã đạt. Và cần phải thêm vào bao nhiêu chữ nữa mới diễn tả lên sự xót thương anh.

Chúng ta đã quá may mắn, quá vinh dự để trang sử Việt Nam có thêm những anh hùng như người lính Việt Nam Cộng Hoà, những anh hùng vô danh và sống đời thầm lặng, những anh hùng bình thường mà ta chưa có dịp vinh danh.

Nhưng cho tới nay, ta đã làm gì để tri ân người lính Quốc Gia. Chúng ta những người dân Quốc Gia đi chung con thuyền Miền Nam do các anh chèo chống, đưa qua những con sóng dữ Việt Nam. Những người quốc gia đã sang thuyền trong cơn quốc nạn, và đã để mặc anh chìm trong cơn Hồng Thuỷ của Việt Nam.

Chúng ta, những người quốc gia tầm gửi, đã sống nhờ trên máu xương người lính, và chưa lần đóng góp nào cho chính nghĩa quốc gia. Có phải giờ đây, chúng ta tiếc thương người lính bằng đầu môi chót lưỡi, bằng những video, nức nở kêu gào, hay chúng ta khóc cho người lính bằng những trang thơ vớ vẩn? Và có ai, có ai trong chúng ta cảm thấy thẹn khi ta đã đôi lần hãnh diện vì ta nói tiếng Anh trôi chẩy hơn họ, xe ta đẹp, nhà ta to.

Ngày nay, Người Cộng Sản ở quê hương với đôi tay đẫm máu của thuở nào cũng nói lời phản tỉnh. Vậy còn ta, bao nhiêu người Quốc Gia sẽ thức tỉnh để vẽ chân dung kỳ vĩ và nhiệm màu của Người Lính chúng ta. Có ai trong chúng ta sẵn sàng chi tiêu những bữa tiệc đắt tiền trong những nhà hàng danh tiếng, mua những tấm vé vào cửa của đại nhạc hội lừng tên mà ta tiếc bỏ tiền ra để quyên góp, xây lại tượng Người Lính ở thủ đô đã ngã xuống hôm nào.

Ðể một mai, khi quê hương không còn giống Cộng Sản, ta đem anh về trở lại quê hương. Ðể anh được đứng lên chính nơi anh ngã xuống như cùng thời với đất nước lúc hồi sinh.

Bao nhiêu chuyên gia nhóm họp nhan đề “xây dựng lại đất nước trong thời hậu Cộng Sản”. Vậy có ai đã đặt kế hoạch tri ân cho người lính? Bởi, một ngày nào mà ta chưa biết tri ân người lính và đặt họ ở một địa vị xứng đáng mà đáng lẽ họ phải ở từ lâu, thì làm sao ta có thể xây dựng được một xã hội đáng gọi là nhân bản.

Hãy vinh danh người lính Việt Nam Cộng Hoà 
Hãy giữ gìn và bảo vệ tinh thần Vị Quốc Vong Thân của họ 
như giữ gìn ngọn lửa thiêng trong lòng dân tộc, 
thì dân tộc ta mới mong có được những
truyền nhân xứng đáng với thế hệ tương lai.

Nguyễn thị Thảo An

 

More reading

Đường dây mại dâm gái châu Âu ở Sài Gòn

‘Tú bà’ gốc Nga Elena có chiêu thức hoạt động tinh vi, khó phát hiện chân tướng. Thậm chí khi bị bắt còn gạ chung chi 500 triệu đồng cho lực lượng công an nhằm… bỏ qua.

Đường dây mại dâm gái Nga, Ukraine hoạt động như thế nào?

Liên quan đến vụ đường dây mại dâm gái Châu Âu ở Sài Gòn, đến nay quá trình điều tra, trinh sát của phòng Cảnh sát hình sự – Công an TP.HCM đã hé lộ những điều chưa biết về đường dây mại dâm cao cấp này.

Theo trinh sát, ‘tú bà’ Prokoffva Elena (28 tuổi, quốc tịch Nga) nhập cảnh từ năm 2015 theo diện du lịch và đã đi nhiều nơi tại Việt Nam. Công an tình nghi, Elena hoạt động tổ chức, môi giới mại dâm cao cấp từ lâu chứ không hẳn trong 1 tháng trở lại đây.

Chuyện chưa biết về đường dây mại dâm gái châu Âu ở Sài Gòn

1 gái mại dâm Châu Âu trong đường dây do tú bà Elena điều hành, bị bắt quả tang mua – bán dâm

Tại thời điểm bị bắt giữ, ‘tú bà’ ngoại quốc này đang chung sống như vợ chồng với 1 người đàn ông cùng quốc tịch Nga tại 1 căn hộ chung cư cao cấp ở Q.2, giá thuê lên đến 2.000 USD/tháng.

Chính vì đi du lịch khắp nơi, quen biết nhiều người nước ngoài và cả dân chơi Việt nên Elena biết được góc khuất mại dâm người nước ngoài ở Việt Nam, nên nghĩ ngay đến việc thiết lập đường dây gái gọi cao cấp. Cụ thể, Elena gạ gẫm những cô gái Nga, Ukraine sang Việt Nam hành nghề mại dâm.

Cách thức mà Elena đưa ra là, bao toàn bộ chi phí di chuyển cho các cô gái sang Việt Nam. Tại Sài Gòn, Elena tìm thuê các căn hộ chung cư cao cấp cho các cô gái ở để hành nghề.

Về nguồn khách, Elena thường lui tới những điểm ăn chơi, kết thân với đàn ông ngoại quốc và Việt Nam, thẳng thắn trao đổi việc mua bán dâm. Tuy nhiên, nguồn khách lớn nhất được Elena tìm kiếm thông qua các mạng xã hội như: Facebook, Zalo, WhatsApp, Wechat, Instagram… với sự bổ trợ của các phần mềm phiên dịch nên rất dễ dàng trò chuyện, trao đổi với những người đàn ông Việt hay đến từ những đất nước xa xôi.

Qua mạng xã hội, Elena gửi hình của gái cho khách lựa chọn và trao đổi giá cả. Elena quy định, khi khách gặp được chân dài, phải chuyển tiền mua – bán dâm qua tài khoản cho ‘tú bà’ này, nếu là khách quen. Còn khách lạ thì có thể giao tiền mua – bán dâm cho chân dài, Elena sẽ gặp đào để tính toán sau. Elena lấy 50% số tiền đó.

Chuyện chưa biết về đường dây mại dâm gái châu Âu ở Sài Gòn
Các chân dài quốc tịch Nga, Ukraine… khi bị mời về trụ sở công an

Đáng nói Elena tổ chức đường dây kín kẽ, tinh vi. Tất cả việc điều gái bán dâm, trao đổi với khách đều được Elena thực hiện thông qua mạng xã hội. Đặc biệt, trong số ‘chân dài’ mà Elena quản lý, không ai biết được cụ thể nơi ở của tú bà này. 

Cuộc gạ gẫm, chung chi 500 triệu đồng với Công an

Theo điều tra, giá cả mua – bán dâm do Elena quy định, buộc các chân dài phải thực hiện. Mức thấp nhất được đưa ra là 6 triệu đồng/giờ. Còn sex tour, Elena tổ chức cho các chân dài đi ‘vui vẻ’ với khách ở khắp nơi như: Phú Quốc, Nha Trang, Đà Nẵng, Đà Lạt, Hà Nội… với mức 20 triệu đồng/ngày. Mọi việc đều được Elena thực hiện qua mạng xã hội, qua điện thoại nên tú bà ngoại quốc chỉ có việc ngồi một chỗ để… thu tiền.

Chính vì sự tinh vi trong việc tổ chức đường dây mại dâm cao cấp như nói trên, chân tướng Elena thực sự rất bí ẩn. Do đó, chiều 22/1, khi 3 chân dài quốc tịch Nga, Ukraine bị bắt quả tang mua – bán dâm cho 3 khách việt tại các khách sạn ở Sài Gòn, không ai biết rõ về lai lịch tú bà Elena.

Tuy nhiên, do có quá trình điều tra, theo sát từ lâu nên các trinh sát phòng Cảnh sát hình sự đã nhanh chóng lần ra dấu vết, bắt giữ Elena tại căn hộ chung cư cao cấp ở Q.2.

Trinh sát kể, khi Công an ập đến nhà, Elena đang ở cùng bạn trai. Ban đầu người này khá hoảng sợ nhưng sau đó lấy lại bình tĩnh, tỏ ra rất ngoan cố. Elena không thừa nhận và khẳng định không biết đến hoạt động mại dâm nào cả, không quen biết với các chân dài đồng hương mua bán dâm và không đồng ý mở khoá điện thoại cá nhân.

Chuyện chưa biết về đường dây mại dâm gái châu Âu ở Sài Gòn

Chân dung ‘tú bà’ Elena đang bị cơ quan công an tạm giữ

Thậm chí, có lúc Elena đề cập với lực lượng Công an rằng, nếu đưa ‘tú bà’ này ra sân bay về nước , sẽ gửi lại 500 triệu đồng, đổi lấy sự bình an. Sự ngoan cố của ‘tú bà’ Elena đã khiến cơ quan Công an mất khá nhiều công sức. Cán bộ Công an phải làm việc với bạn trai và 2 người thông dịch viên để vận đồng Elena hợp tác điều tra.

Trước những chứng cứ không thể chối cãi và biết không thể “lung lay” lực lượng Công an bằng tiền, Elena đã cúi đầu, thừa nhận tất cả.

Source: Internet

Tòa nhà lớn nhất thế giới và tiểu đô thị bên trong

Để sản xuất ra những chiếc máy bay lớn nhất thế giới, bạn cần một xưởng có kích cỡ ngoại hạng tương xứng.

Khi hãng máy bay Boeing quyết định sản xuất dòng 747 – mẫu máy bay to đến nỗi nó được thế giới gọi là ‘máy bay khổng lồ’ – họ phải xây một phân xưởng đủ lớn để có chỗ chế tạo vài chiếc máy bay cùng một lúc.

Nếu đã từng thấy một chiếc 747 ở khoảng cách gần, bạn sẽ biết nó to đến mức nào. Do đó không có gì ngạc nhiên nhà máy được dùng để làm nơi chế tạo cũng phải thật to lớn.

Không gian cực lớn

Boeing bắt đầu cho xây dựng nhà máy Everett vào năm 1967, khi mà dự án Boeing 747 bắt đầu vào giai đoạn nước rút.

Ông Bill Allen, nhà lãnh đạo có sức cuốn hút của Boeing, nhận thấy rằng công ty cần không gian cực lớn nếu họ muốn đóng một chiếc máy bay đủ sức chở 400 hành khách.

Họ đã chọn một khu rừng nằm cách Seattle 35km về phía bắc, gần một sân bay vốn là một căn cứ chiến đấu trong thời Đệ nhị Thế chiến.

Một bài báo trên tờ báo địa phương của Everett là Daily Herald nhớ lại sân bay này nằm ở một nơi khuất xa như thế nào.

Theo lời ông Joe Sutter, vị kỹ sư là bộ óc của dự án 747, địa điểm đó chỉ có một con đường nhỏ để đi đến xa lộ gần nhất và không có tuyến đường sắt nào đi qua. Trong rừng là lãnh địa của gấu hoang.

Đồng thời với việc chế tạo ra nguyên mẫu của chiếc máy bay lớn nhất thế giới, hãng Boeing cũng phải xây phân xưởng làm nơi sản xuất.

Ngày nay, xưởng Everett dễ dàng vượt trội bất cứ tòa nhà nào khác trên thế giới về kích thước với Quyển Kỷ lục Guiness cho biết nó chiếm thể tích 13,3 triệu mét khối.

“Chúng tôi có thể lấy kích thước của tòa nhà phủ kín được những công trình nổi tiếng nhất thế giới,” ông David Reese, người điều hành tour tham quan nhà máy Everett, nói. “Những địa danh nổi tiếng như lâu đài Versailles, Vatican và Disneyland, và anh sẽ thấy bảng so sánh này khi anh bắt đầu tour tham quan nhà máy.”

“Tôi nhớ lại một cuộc phỏng vấn với BBC một vài năm trước đây, và tôi nghĩ ‘tôi tự hỏi kích thước của Sân vận động Wembley là bao nhiêu?’ À, thì ra không gian của nhà máy có thể đặt vừa 13 sân Wembley vào trong đó.”

Thành phố thu nhỏ

Nhà máy Everett vẫn tiếp tục sản xuất tuy với số lượng ngày một giảm các máy bay chở hàng 747. Ngày nay hãng chủ yếu tập trung vào có mẫu 767, 777 và 787 nhỏ hơn.

Để sản xuất ra những chiếc máy bay như thế đòi hỏi rất nhiều không gian.

Công trình chính của nhà máy Everett nằm trên diện tích 39 hectare, rộng gấp 30 lần Quảng trường Trafalgar ở London.

Bản quyền hình ảnh Boeing
Image caption Boeing đã phải xây một phân xưởng khổng lồ cùng lúc với việc thiết kế phi cơ 747

Mỗi ca làm việc có đến 10.000 công nhân, và mỗi ngày có ba ca hoạt động. Trong khoảng thời gian 24 giờ, số người đến nhà máy làm việc chỉ ít hơn thành phố Alice Springs của Úc một chút.

Reese đã làm việc cho Boeing được 38 năm – 11 năm trong số đó là điều hành tour tham quan nhà máy – nhưng ông nói rằng ông vẫn nhớ ấn tượng đầu tiên của ông về nhà máy: “Lần đầu tiên thấy nó thật sự rất choáng ngợp – và tôi phải nói rằng kể từ đó ngày nào cũng choáng ngợp. Nó thay đổi liên tục. Mỗi ngày đều có những điều gì đó mới mẻ.”

Phân xưởng Everett lớn đến nỗi có một dàn xe đạp gồm 1.300 chiếc tại chỗ để giúp rút ngắn thời gian đi lại. Nó có trạm cứu hỏa riêng và các cơ sở y tế tại chỗ cùng rất nhiều những tiệm đồ ăn và nhà hàng để phục vụ hàng ngàn công nhân. Ở phía trên là rất nhiều cần cẩu được dùng để vận chuyển một số bộ phận nặng nề của máy bay khi nó đang thành hình. Những người điều hành, Reese cho biết, là những người có trình độ cao nhất và được trả lương cao nhất ở nhà máy.

Làm việc trong nhà máy, thậm chí là đến thăm, đều phải tuân thủ một vài quy định. “Chúng tôi yêu cầu phải mang giày đàng hoàng, không có chuyện mang dép hở ngón hay giày cao gót đối với quý bà – bất cứ điều gì có thể khiến bạn ngã hay làm hại chân bạn – và bạn lúc nào cũng phải mang kính an toàn trong nhà máy. Phải mang suốt. Đó có thể là vấn đề đối với một số du khách. Họ nói là: ‘À, tôi có đeo kính đọc sách rồi, vậy là được nhé.’ Nhưng thật sự là không được.”

Nhiều điều bất ngờ

Nhà máy có một số đặc điểm đáng ngạc nhiên. Tuy ở đây có quạt thông gió nhưng lại không có máy điều hòa. Vào mùa hè, nếu trời quá nóng, Reese nói, họ chỉ mở cánh cửa khổng lồ để cho gió thổi vào. Vào mùa đông, tác dụng của trên một triệu bóng đèn, số lượng khổng lồ các thiết bị điện tử và thân nhiệt của gần 10.000 con người cũng giúp làm ấm lên nhiệt độ. “Tôi chỉ cần mặc một chiếc áo ấm hay một chiếc áo khoác mỏng là đủ.”

Có một điều ly kỳ mà người ta đồn đại lâu nay là tòa nhà này lớn và cao đến nỗi ở trên cùng có đùn mây.

Reese nói rằng không thật sự như vậy. “Công trình vẫn đang được thi công khi chiếc máy bay đầu tiên được chế tạo và một bức tường còn chưa đóng lại. Chúng tôi nghĩ đó là sương mù từ bên ngoài bay vào và tích tụ lại ở bên trong giống như là khói mù trong không khí vậy.”

Bản quyền hình ảnh Boeing
Image caption Máy bay sau khi lắp ráp xong sẽ được kéo đến một sân bay gần đó

“Nó cũng giống như là khi có chúng rừng ở gần đó thì bên trong nhà máy cũng có khói mù.”

Reese nói rằng một ngày làm việc của nhà máy cũng có lúc vầy lúc khác. Công việc thay đổi theo thời gian trong ngày. “Ca làm việc thứ hai, các cần cẩu hoạt động nhiều hơn khi không có quá nhiều công nhân làm việc.”

“Khi chúng tôi di chuyển một chiếc máy bay đã hoàn thành ra khỏi nhà máy nó được đưa đi trên xa lộ đến một sân bay gần đó, và để không làm cho cánh tài xế bị giật mình, chúng tôi thường làm việc đó vào ban đêm.”

Không chỉ là công trình lớn nhất thế giới mà nó còn là công trình đầy những bất ngờ.

Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Future.

Những người vợ và tình (lẻ tẻ) của HCM

Sau ngày cộng sản Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, nhiều tài liệu và tin tức được phổ biến về sự thật con người Hồ Chí Minh (HCM), cũng như về cuộc đời riêng tư của người lãnh tụ Đảng Cộng Sản Việt Nam.

Mối tình với cô gái người Nùng tên Nông Thị Xuân được bạch hoá rõ ràng nhất qua nhiều nhân chứng còn sống viết và kể lại. Tại Hà Nội, cô Xuân được lệnh ở nhà riêng số 66 Hàng Bông Nhuộm, nhưng vẫn phải đến “gặp” bác Hồ. Năm 1956, Nông Thị Xuân sinh cho HCM một người con trai đặt tên Nguyễn Tất Trung. Sau đó Xuân có ý muốn chính thức hoá cuộc hôn nhân với “Hồ Chủ Tịch”. Ngày 11 tháng 2, 1957, vào khoảng 7 giờ tối, Xuân được ô tô đón sang gặp HCM. Sáng hôm sau, ngày 12 tháng 2, 1957, công an báo tin cho cô Vàng (em cô Xuân) là Xuân đã chết vì tai nạn ô tô. Liền sau đó cô Vàng đến thăm xác chị ở nhà thương Phủ Doãn và chứng kiến biên bản khám nghiệm tử thi của bác sĩ. Bác sĩ cho biết nạn nhân không chết vì tai nạn ô tô, vì khám toàn cơ thể không có dấu hiệu gì cả ngoại trừ vết nứt trên sọ đầu, và bác sĩ đã tuyên bố, có thể nạn nhân bị trùm chăn trên đầu rồi bị đập bằng búa.

Cô Vàng vội chạy về báo tin ngay cho người chồng sắp cưới là một bộ đội đang bị thương tật sống ở tỉnh Cao Bằng. Vàng biết chắc rằng cô cũng sẽ bị thủ tiêu vì cô chứng kiến sự thật chị của cô do HCM âm mưu sát hại.Thật vậy, ngày 2 tháng 11, 1957, cô Vàng bị giết chết và xác được tìm thấy trên sông Bằng Giang, đến ngày 5 tháng 11 xác mới nổi lên ở cầu Hoàng Bồ.

Tin này được phổ biến rộng rãi hơn nhờ lá thư của anh bộ đội này đệ lên Nguyễn Hữu Thọ, chủ tịch Quốc Hội CHXHCN VN, vào ngày 29 tháng 7, 1983, trước khi anh qua đời sau cơn bạo bệnh. Trong lá thư anh bộ đội đã kể đầy đủ chi tiết những gì cô Vàng đã kể cho anh nghe, cả việc bộ trưởng Công An Trần Quốc Hoàn được HCM giao phó trông coi cô Xuân. Trong thư kể lại hình ảnh Trần Quốc Hoàn đã hãm hiếp cô Xuân rất tàn nhẫn trước đó một tuần khi được lệnh giết cô Xuân. Hơn nữa, anh bộ đội còn cho rằng Nguyễn Tất Trung có thể bị thủ tiêu nếu bị tiết lộ tông tích. Do đó đến ngày hôm nay người ta chưa biết Nguyễn Tất Trung làm gì và ở đâu. Tuy nhiên, năm 2007, nhà văn đấu tranh trong nước, bà Trần Khải Thanh Thủy, đã tìm hiểu về tông tích của Trung và chính bà đã tìm gặp anh ta. Qua việc kể lại của Trần Khải Thanh Thủy người ta không ngần ngại gì nữa khi cho rằng Nguyễn Tất Trung chính là con của HCM. Được biết anh ta hiện đang được Đảng “nuôi” đàng hòang trong khu nhà sang trọng tại Hà Nội.

Toàn bộ lá thư của anh bộ đội được đăng trong cuốn “Công Lý Đòi Hỏi” của cựu đảng viên Nguyễn Minh Cần, xuất bản 1997. Ông hiện tỵ nạn chính trị tại Nga. Ngoài ra, câu chuyện cô Xuân này cũng được nhắc tới trong cuốn “Đêm Giữa Ban Ngày” của Vũ Thư Hiên, cũng một cựu đảng viên.

Nói chung về những người đàn bà trong đời HCM thì nhiều lắm. Người ta đã khám phá qua những tài liệu trong các văn khố bên Nga, bên Pháp, và các nơi. Sau hơn 20 năm sưu tầm nghiên cứu về con người HCM, ông William Duiker, mặc dù hâm mộ họ Hồ vì nghĩ rằng ông ta có lòng yêu nước (ông đã đọc những sách tuyên truyền của cộng sản?) cũng đã khám phá ra cái bản chất mưu mô của người cộng sản này, đồng thời tác giả còn đề cập đến những người phụ nữ đã đi qua trong đời Hồ.

Một cách vắn tắt, trước tiên phải nói đến Tăng Tuyết Minh, người vợ Hồ Chí Minh cưới đầu tiên tại Quảng Châu, Trung quốc. Đến Quảng Châu (Trung Hoa), Nguyễn Ái Quốc, lúc đó lấy tên là Lý Thụy kết hôn với một người phụ nữ Trung Hoa là Tăng Tuyết Minh năm 1926. Bà nầy bị thất lạc sau cuộc chiến Quốc Cộng ở Trung Hoa năm 1927. Theo một tài liệu khác, thì trong thời gian nầy, Lý Thụy còn sống với một phụ nữ Trung Hoa thứ nhì là Lý Huệ Khanh, em của Lý Huệ Quần. Lý Huệ Quần là vợ của Lâm Đức Thụ, một đồng chí của Lý Thụy.

Sau đó thì phải nói tới mối tình được nhiều người bàn tán là giữa HCM và Nguyễn Thị Minh Khai vào đầu Xuân 1931. Theo Bùi Tín, một cựu đảng viên, lý lịch của Minh Khai được ghi trong tài liệu quốc tế cộng sản. Minh Khai ghi rõ ràng chồng là Lin (bí danh Nguyễn Ái Quốc tức HCM). Đã có lần ông Hồ đệ đơn lên cưới Minh Khai nhưng bị cấp trên Đảng Cộng Sản Quốc Tế bên Nga chưa cho phép. Minh Khai còn có bí danh là Trần Thị Lan, Phan Lan, nên sau khi HCM lấy bút hiệu T. Lan viết sách “Vừa Đi Đường Vừa Kể Chuyên…” tự ca ngợi mình thì người ta cho rằng có thể Hồ lấy bút hiệu đó để tưởng nhớ đến Minh Khai, người nữ cán bộ cộng sản trẻ tuổi đã bị Pháp xử tử.

Trong “Ho Chi Minh” tác giả William Duiker có ghi một phụ nữ trẻ khác tên Lý Sâm, lúc đó là vợ của Hồ Tùng Mậu, đồng chí của HCM. Lý Sâm và HCM đã bị cảnh sát Hong kong bắt tại một phòng hotel khi hai người đang trong phòng ngủ, lúc 2 giờ sáng ngày 6, tháng 6, 1931.

Sau khi bị tù tại Hongkong, Hồ có tên mới là Tống Văn Sơ. Sau khi rời khỏi HongKong HCM đổi nhiều tên họ khác nhau để tiếp tục hoạt động. Có những nguồn tin cho biết khi ông trở về lại Nga, đàn anh cũng đã tìm cho Hồ một người phụ nữ Nga để làm vợ…Trong cuốn “Con Rồng Việt Nam” tác giả cựu hoàng Bảo Đại ghi “Hồ Chí Minh có một người vợ Nga và có chung một người con gái, nhưng ông ta không bao giờ nhắc đến” (trang 205). Sở dĩ cựu hoàng Bảo Đại biết chuyện này nhờ những dịp đi “công tác” với Võ Nguyên Giáp vào 1945. Ông Giáp đã kể lại một số sự thật về HCM, lúc này Bảo Đại mới biết rõ HCM là tên quốc tế cộng sản nên tìm đường lưu vong.

Một trong những người phụ nữ Tây Phương có cô Marie Bière. Thành Tín tức Bùi Tín ghi trong “Về Ba Ông Thánh”, xuất bản 5/1995, (trang 149): “Theo tài liệu Pháp, khi trẻ tuổi, làm thợ ảnh, ông Hồ có quan hệ với một cô đầm tên là Marie Biere nào đó..” Cũng theo Bùi Tín nói về tài liệu tham khảo của Sophia Judge, một nữ sử học gia Hoa Kỳ rành tiếng Việt đã bỏ nhiều năm nghiên cứu, sưu tầm tài liệu về ông Hồ, nhất là 2 năm tại Moscow. Ông Hồ có người tình tên Vera Vasilieva. Vera có con gái riêng, và cô này kể cho bà Sophia nghe. “Về Ba Ông Thánh”, (trang 151): “Vào dịp đại hội 7 của quốc tế cộng sản, cô ta mới 10 tuổi, nhưng còn nhớ ông Hồ thường ghé chơi nhà mẹ cô ta và một số lần ngủ lại trên ghế dài vào năm 1934…”

Theo tài liệu của bà Sophia Judge, Bùi Tín, cùng sách trên (trang 153): “Anh thanh niên Quốc ăn mặc rất chải chuốt, luôn mang cà vạt màu rất diện, xức cả nước hoa cực thơm. Ông còn để lại khi về nước một va-ly áo quần ông sắm cho vợ ông tòan là lọai sang, cô bé Nga này lấy ra dùng bao nhiêu năm mới hết!” HCM còn “yêu” cả vợ của Chu Ân Lai là bà Đặng Dĩnh Siêu khi đang dan díu với người phụ nữ Nga Vẻra này.

Ông Hồ cặp tay đi dạo với một cô gái Tây phương trong một hình được phổ biến rộng rãi ngoài đời và internet cũng không lấy làm lạ. (hình từ nguồn của Sở Mật Thám của Pháp). Lúc này ông Hồ đã khá già, có lẽ trên 70.

Đàn ông hay đàn bà thay chồng đổi vợ cũng là lẽ thường. Cái đám cưới chính thức với Tăng Tuyết Minh đã có nhiều tài liệu để lại, nhưng HCM và Đảng chưa bao giờ tuyên bố Hồ có vợ con, đừng nói chi bao mối tình khác diễn ra sau đó. Đàn ông độc thân dẫn bạn gái đi dạo là chuyện rất thường, hoặc nhiều vợ nhiều con có khi cũng được thế gian thông cảm. Nhưng khác thường là HCM đã tự tạo cho mình thành một huyền thoại khi vào năm 1948, chính HCM lấy bút hiệu Trần Dân Tiên viết “Những Mẩu Chuyện về Đời Hoạt Động của Hồ Chủ Tịch” tự ca ngợi mình, cho mình còn độc thân, cả đời chỉ biết lo cho dân cho nước.

Ghi nhận quan trọng là sau khi trở lại Việt Nam vào đầu thập niên 40, HCM hoạt động trong hang Pac Bo để mưu toan cướp chính quyền vua Bảo Đại và chính phủ Trần Trọng Kim, Hồ đã có những cuộc tình nghĩ rằng không ai khám phá nhưng dưới ánh sáng mặt trời mọi chuyện cũng đều bị vỡ tung. Ngục sĩ Nguyễn Chí Thiện khi nhắc tới những cuộc tình của HCM cũng có đề cập một người phụ nữ tên Đỗ Thị Lạc ngoài những người tình nổi tiếng khác của Hồ. Bà này đã sinh cho HCM một người con gái, nhưng sau đó thì hai mẹ con đều mất tông tích.

Thêm nữa, trong sách “Năng Động Hồ Chí Minh,” tác giả Thép Mới cũng đã ghi (trang 143): “Bác giới thiệu với bản làng người nữ cán bộ hôm qua cùng về với Bác: -Đây đồng chí Lạc thay cháu Nông Thị Trưng về đây ở với đồng bào…”

Nông Thị Trưng là ai?

Đặc biệt hơn hết là môt phụ nữ cũng người sắc tộc thiểu số, Tầy, khá xinh đẹp tên Nông Thị Ngác (không ngạc nhiên vì vùng rừng núi Cao Bằng làm sao có gái Việt Nam chính thống). Lý do câu chuyện tình đặc sắc này được nổi bật những năm sau này là do cuộc phỏng vấn của tờ báo Xuân trong nước vào khoảng năm 1997. Nhà báo có phỏng vấn bà Nông Thị Ngác, một chứng nhân sống nói về “Bác Hồ”. Bà Ngác đã không dấu diếm chi cả những gì đã xảy ra trong thời gian HCM tại hang Pac Bo vào đầu thập niên 40. Bà kể hằng ngày Ngác đến “học tập” với HCM ròng rã cả năm. Hồ căn dặn Ngác không nên gọi Hồ bằng “Bác” mà hãy gọi là “Chú Thu” và xưng “Cháu”. Thế thì sau đó chú cháu tiê’p tục học tập…

Được biết sau thời gian rời Pac Bo, HCM cướp chính quyền thành công, trở thành người lãnh tụ chính thức của Đảng Cộng Sản Việt Nam, người nữ cán bộ gương mẫu mà Hồ yêu quý, tức Nông Thị Ngác, lại được cất chức làm Chánh Án Toà Án Nhân Dân tỉnh Cao Bằng… Ông Hồ yêu quý Ngác đến độ đặt cho người nữ cán bộ này một tên nữa là Nông Thị Trưng, ý giống như Trưng Trắc, Trưng Nhị vậy. Tin Nông Thị Ngác là ai cũng đã được người dân trong nước bàn tán. “Chú Thu” và “Cháu Trưng” cũng đã được nhắc tới trong các sách tuyên truyền của cộng sản, nhất là các tác giả Trần Khuê, Thép Mới…

Thép Mới kể lại trong “Năng Động Hồ Chí Minh” (trang 48) rằng sau 20 năm ngày rời Pac Bo, ông HCM trở lại, 1961, lúc này coi như sự nghiệp khá thành công, ông có thời giờ về thăm lại người cũ, cảnh xưa. Khi vào nhà thăm gia đình bà Ngác, HCM tiếp xúc với ông Dương Đại Lâm, người mà trước đây HCM đã gởi gắm Ngác vào gia đình (không nhắc Ngác đang ở đâu), các cháu vây quanh HCM thân mật. Tác giả còn nhấn mạnh một trong các cháu đã trở thành “thanh niên tuấn tú” góp phần xây dựng đất nước.

Cùng sách trên, Thép Mới ghi (trang 43): “Bác trực tiếp hỏi chuyện, nghe kể về hoàn cảnh gia đình và bản làng đau khổ, rất thương, nhận làm cháu nuôi, đặt cho bí danh là Trưng, Nông Thị Trưng. Trưng ở với vợ chồng Đại Lâm, tên tục là Sù, hàng ngày được đến lán Bác một giờ để Bác chỉ bảo.”…Như vậy rất rõ, Nông Thị Ngác có bí danh là Nông Thị Trưng.

Vào tháng 4, 2001, Nông Đức Mạnh từ một người chưa thâm niên về chính trị lại được đưa lên làm Tổng Bí Thư Đảng. Tin cho rằng Nông Đức Mạnh là con của HCM lan rộng khắp nơi, từ trong nước ra đến hải ngoại. Khi có lời đồn này dĩ nhiên phải có sự bắt nguồn nào đó đi ra. Được tin này báo ngoại quốc Time đã làm cuộc phỏng vấn hỏi Nông Đức Mạnh có phải là con của HCM? Ông Mạnh không trả lời xác quyết là phải hay không, nhưng nói là tại Việt Nam ai cũng là con cháu của Bác Hồ. Câu trả lời sau chót “chắc chắn ông ta không phải cha ruột của tôi” cũng không đủ tin Nông Đức Mạnh nói bằng sự thât.

Từ câu trả lời trên và thái độ dấu diếm thân thế gia đình, cùng với vai trò lãnh đạo tối cao một cách đi ngang, quần chúng dường như ai nấy đều ngầm nghi vấn Mạnh có phải là con của HCM? Vậy thì làm sao biết Mẹ của Nông Đức Mạnh là bà nào? May mắn thay cho những ai muốn tìm hiểu Nông Đức Mạnh là ai, vì chưa bao giờ Đảng Cộng Sản Việt Nam hay Nông Đức Mạnh tiết lộ với báo chí hay bất cứ ai biết về tên họ cha mẹ của Mạnh một cách rõ ràng, qua tài liệu sau đây.

Trong “Ho Chi Minh”, tác giả William Duiker, trang 575, viết: “In April 2001, the ralatively unknown government official Nong Duc Manh, widely rumored to be the illegitimate son of Ho Chi Minh, was elected general secretary of the VCP (Vietnamese Communist Party)- 14″

Số 14 để người đọc lật ra sau cuốn sách đọc tiếp footnote 14: “Nong Duc Manh has denied these rumors, but he concedes that his mother, a member of the Tay ethnic minority, served as Ho’s servant after the latter’s return to Vietnam during the early 1940s…”

Dịch: Vào tháng 4, 2001, người vô danh tên Nông Đức Mạnh chính thức nhậm chức trong cơ quan chính quyền, dư luận xôn xao bàn tán rộng rãi cho rằng Mạnh là con trai rơi của Hồ Chí Minh, và ông ta đã được chọn làm Bí Thư Đảng Cộng Sản Việt Nam.

Nông Đức Mạnh phủ nhận những tin đồn này, nhưng ông ta lại công nhận rằng mẹ ông, một thành viên của dân tộc thiểu số Tầy, bà là người phục vụ ông Hồ sau khi ông Hồ trở về Việt Nam vào đầu thập niên 1940.

Nông Đức Mạnh sinh vào đầu thập niên 40. Báo Time phỏng vấn Mạnh vào 2002 và ghi ông ta được 61 tuổi. Như vậy thì ông Mạnh phải ra đời vào cuối 1941 hoặc 1942. Sau ngày sách của Duiker xuất bản, 2000, và cuộc phỏng vấn của báo Time, trang web “Đảng CSVN” sửa tiểu sử Nông Đức Mạnh lung tung…Vào 2001, chính người viết có lần vào trang này thấy ghi rõ Nông Đức Mạnh con của “nhà cách mạng Nông Văn Lai và bà Hoàng Thị Nhị”, nhưng sau đó thì trống trơn không ghi gì cả. Biết đâu nhân vật Nông Văn Lai và Hoàng Thị Nhị này cũng giống như Lê Văn Tám mà Trần Huy Liệu đã nặn ra để lừa gạt mọi người trong nhiều thập niên qua? Hay Tạ Thị Kiều, một đặc công gái tưởng tượng, mà Xuân Vũ cũng một thời ca ngợi khi ông còn ở miền Bắc?

Rõ ràng câu trả lời của Nông Đức Mạnh trong sách của giáo sư Duiker và báo Time đã phần nào cho người đọc một kết luận về thân thế của ông ta. Mạnh đã trả lời mẹ là người Tầy, dân tộc thiểu số, phục vụ cho HCM trong thời gian Hồ trở về VN vào đầu thập niên 40.

Dư luận so sánh những câu chuyện kể của “Cháu Trưng” và “Chú Thu” khi Hồ ở hang Pac Bo cùng những tài liệu vừa trình bày trên để có những kết luận về cuộc đời tình ái của HCM và kẻ nối gót chính trị là ông Nông Đức Manh. HCM đã từng bị dân gian nêu danh là “bán nước hại dân”. Nay kẻ thừa kế tiếp tục con đường Hồ đã đi qua, tiếp tục làm tay sai cho đàn anh Tàu cộng, bán rẻ linh hồn cho quỷ đỏ, dâng đất nhượng biển, rước hàng chục ngàn dân Tàu cộng vào chiếm cứ miền Bắc và Trung hiện nay…

Newvietnamtk21 Blog

Cuộc Chạy Đua MARATHON 100 Năm

Chiến lược bí mật của Trung Quóc để thay thế Mỹ trong vai trò siêu cường lãnh đạo thế giới

Cuộc chiến giữa Hoa Kỳ và Trung Cọng đã âm ỉ từ lâu trong não trạng của các lãnh tụ CS Trung Cộng, khởi sự từ Mao Trạch Đông và bùng nổ đời thứ V của vương triều đỏ : Tập Cận Bình.

Phía Trung Cộng : Lợi dụng chánh sách sai lầm của nhiều trào Tổng Thống Hoa Kỳ, Trung Cộng đã cài một mạng lưới gián điệp khắp các cơ quan trọng yếu của Mỹ : Từ Ngũ giác Đài, các Viện nghiên cứu chiến lược quốc tế đến các cơ quan Hành Pháp, Lập Pháp, cả đến cơ quan tối cao về chiến lược CSIS (Center for strategic and International studies) hoặc NSA( National Strategic Agency) của Hoa Kỳ. Giám

Đốc FBI Christopher Wray cảnh báo: Nguy cơ gián điệp TQ trên khắp 50 tiểu bang của Mỹ – từ lãnh vực nông nghiệp, đến lãnh vực công nghiệp cao, tạo ra mối đe dọa lớn nhứt cho Hoa Kỳ. ( Báo Business Insider )

Phía Hoa Kỳ : Áp dụng một chánh sách sai lầm là nuôi dưỡng Trung Cộng cho giàu mạnh lên, với hy vọng là khi dân chúng có đời sống khá giả hơn sẽ áp lực làm thay đổi thể chế CS thành chế độ Tự Do Dân Chủ, gia nhập Cộng Đồng thế giới. Và TQ sẽ là một thị trường lớn lao 1 tỷ,4 trăm triệu người cho Hoa Kỳ. Nhưng kết quả ngày nay chứng minh Hoa Kỳ đã sai lầm. Hoa Kỳ cũng như các nước Tây Phương đã không hiều tường tận người CS – nhứt là Cộng Sản Tàu, Cộng sản Á Châu. 

Nhân vật khám phá ra đường đi nước bước, chiến lược bí mật kéo dài cả trăm năm của Trung Cộng chính là Tiến sĩ Michael Pillsbury – Giám Đốc viện nghiên cứu chiến lược quốc tế Hudson Institute –  cũng là tác giả quyển sách nổi tiếng ” The Hundred -Year  Marathon” do nhà xuất bản Henry Holt and Co. phát hành năm 2015. 

CHIẾN TRANH MỸ- TRUNG  ĐÃ PHÁT KHỞI TỪ NÃO TRẠNG CÁC LÃNH TỤ CS

Bản chất của dân du mục Hán Tộc là bành trướng lãnh thổ, xâm chiếm nước người. Bản chất  nầy lại nẩy mầm, sinh sôi nẩy nở trên đất CS, sẽ là một cái họa lớn cho nhân loại. Đức Đạt Lại Lạt Ma nhận xét: “Cộng sản là loài cỏ dại mọc trên hoang tàn của chiến tranh, là loài trùng độc sinh sôi nẩy nở trên rác rưởi của cuộc đời “. 

 Hai khuynh hướng bành trướng của nòi Hán và chiến tranh của  chủ nghĩa CS, sáp nhập với nhau, dưới sự lãnh đạo hiện nay của Đại Đế Đỏ Tập cân Bình, đang gây sóng gió khắp thế giới – đặc biệt là muốn soán ngôi Hoa Kỳ. Thử xem lịch sử cận đại của dòng Hán tộc Cọng Sản Trung Hoa :

Nhìn lại lịch sử cận đại của Hoa Lục  – dù là thể chế Dân Chủ hay Cộng sản – các lãnh tụ đều nuôi mộng làm bá chủ thế giới : – Tôn trung Sơn : Lãnh tụ phát động cuộc Cách Mạng Dân chủ, lật đổ vương triều Mãn Thanh, tuyên bố  : “Trung Quốc phải chiếm vị trí siêu cường quốc đứng đầu  thế giới” .  

  • Mao trạch Đông : Thực hiện bước “Đại nhảy vọt, vượt Anh, đuổi kịp Mỹ” :

“Trong vòng 75 năm nữa, TQ có thể bắt kịp và vượt qua Mỹ ” ( Lưu minh Phúc  dẫn từ sách ” Giấc mộng Trung Hoa” ).                                                                                                                            

  • Đặng tiểu Bình:  “Ẩn mình chờ thời ” ( Thao quang dưỡng hối ) : Ẩn mình, che giấu thực lực, để chờ thời cơ chín muồi đứng lên giành vị trí đệ nhứt siêu cường làm bá chù thế giới.                                                                                                                    
  • Tập cận Bình – đời thứ năm, kể từ Mao trạch Đông thành lập CHNDTH (1949 ) theo chủ trương trổi dậy của Hồ an Cương – Giáo sư Đại Học Thanh Hoa ( Bắc Kinh ) và ” Giấc mộng Trung Hoa ” của Lưu minh Phúc ( Liu Ming Fu ). Ông Tập – tại Đại Hội ĐCSTH 19 ngày 18-10-2017 – đọc bài diễn văn 3000 từ, dài  3 tiếng, 23 phút, nhắc lại 26 lần từ siêu cường hoặc cường quốc, nhấn mạnh ” Giấc mộng Trung Hoa” : ” Sự phục hưng vĩ đại của dân tộc Trung Hoa – giấc mơ lớn nhứt của Trung Quốc trong thời kỳ cận đại là Trung Quốc sẽ trở thành cường quốc hàng đầu thế giới vào năm

2049″. Ông Tập cận Bình ôm giấc mộng Trung Hoa, với vũ khí ” Nhất Đới Nhất Lộ” và chương trình “Made in China 2025” đi chinh phục thế giới.                                                                                        

Bằng chứng rõ ràng và cụ thể : Những lời tuyên bố trên đây của Tôn dật Tiên và 5 thế hệ CS – kể từ Mao Trạch Đông – chứng minh các ông con Trời – dù Dân Chủ hay Cộng Sản – đều muốn  xâm lấn các nước khác và đến Tập cận Bình – tham vọng càng lớn hơn gấp bội : Lớn hơn cả Mao, vượt qua Đặng, bỏ đàng sau Giang, Hồ, tàn bạo hơn cà Tần thủy Hoàng, Ngô Khởi qua cuộc thanh trừng đẫm máu ” Đả hổ diệt ruồi”, tiếp tục tiêu diệt Pháp Luân Công để bán nội tạng, tàn sát và đồng hoá các sắc tộc Mông, Hồi, Mãn, Tạng và đặt quan Thái Thú người Việt để cai trị Việt Nam. Không cần phải che giấu, Chủ Tịch Tập cận Bình đã công khai ý đồ thực hiện “Giấc mộng Trung Hoa” trong buổi thăm viếng Viện Bảo Tàng Trung Hoa và trong bài diễn văn đọc tại ĐHĐCS 19 mơ làm bá chủ toàn cầu.

Ông Tập cận Bình lấy tay che mặt trời . 

Trước đây, qua mấy trào Tổng Thống Hoa Kỳ, từ Nixon bắt tay Tàu cộng năm 1972, hy sinh VNCH, hy sinh 58,000 nhân mạng chiến sĩ Mỹ, 3 triệu thanh niên hai miền Nam Bắc – đến Bush cha, Bush con, Clinton. Obama- Hillary đều sai lầm trong chánh sách nuôi dưỡng cho Trung Cộng mạnh lên, nhân dân họ khá giả là họ chuyển biến thành thể chế Tự Do dân chủ, gia nhập cộng Đồng các nước Dân Chủ thế giới. Thực tế cho thấy Hoa Kỳ đã sai lầm : Nuôi ong tay áo” .  Quả thật vậy – nay Trung Cộng mạnh lên, đủ sức quay lại cắn Mỹ, trở thành một địch thủ đáng gờm của Mỹ và một đại họa cho cả thế giới.                           

 Tiến sĩ M.Pillsbury đã xác nhận sự sai lầm nầy trong tác phẩm của ông :

CUỘC CHẠY ĐUA MARATHON 100 NĂM 1949 – 2049  

Năm 1949 – 2049 = 100 năm.  Năm 1949 Mao thành lập nước CHNDTH. Năm 2049 – hậu duệ đời thứ V Tập cận Bình tuyên bố sẽ làm lễ kỷ niệm 100 năm thành lập CHNDTH tại Hoa Lục. Mức đến của cuộc đua Marathon 100 năm nầy :

Trung Quốc là một đệ nhứt siêu cường thay thế Hoa Kỳ lãnh đạo thế giới. 

Đây là cuộc chạy đua không công bằng.Trung Cộng đã đi trước 69 năm. Đi trên giấc ngủ yên, lòng tự mãn và chánh sách sai lầm của Hoa Kỳ. Họ đi hết 2/3 thời gian 100 năm. Tổng Thống D. Trump chính thức đối phó công khai với Tàu Cộng năm 2018. Như vậy Trung Cộng đã đi trước 2018-1949 = 69 năm.

Hoa kỳ chỉ có 31 năm đề chạy Marathon với Trung Cộng. 

Đây là cuộc chạy đua khủng khiếp để vuợt Mỹ, soán ngôi Hoa Kỳ trong vai trò lãnh đạo thế giới.

Tác giả quyển sách ” The Hundred -Year Marathon” vạch trần những âm mưu trong chiến lựợc dài hạn 100 năm của TQ, để mong trở thành một siêu cường thay thay thế Mỹ. 

1.- Tiến sĩ Michael Pillsbury – người đã từng trải qua những vai trò tình báo tại LHQ, giữa CP Mỹ và Liên sô. Ông tinh thông tiếng Hán, hiểu biết sâu sắc về các thuật ngữ của ngôn ngữ ngoại giao, những bí mật về các mưu mô xảo huyệt, các thủ đoạn gian manh trí trá, những âm mưu lừa đảo, những chiến thuật tiến thoái, những đòn gián điệp và phản gián, những mưu mỹ nhân kế, khổ nhục kế, những ngón ngoại giao phong bì hiện các nhà ngoại giao Tây Phương gọi là ” bẫy nợ Ngoại giao” ( Debt-Trap- Diplomacy ). Tác giả đã khám phá rằng những đòn phép trên đã được các lãnh tụ Cộng sản nghiên cứu kỷ lưởng từ Binh Pháp Tôn Tử, các truyện Tam Quốc, Chiến Quốc Sách của lịch sử hai ngàn năm trước của họ, để áp dụng vào hoàn cảnh hiện đại. 

2.- Trong cuộc chạy đua nầy, các lãnh tụ CS còn áp dụng chiến thụật ngụy trang, che giấu thật kỷ ý đồ hoặc hành động, để cho Mỹ ngủ yên trên sức mạnh và tinh thần tự mãn của mìnhTrong khi Trung Cộng âm thầm thực hiện từng bước đi trong cuộc chạy đua Marathon 100 năm.( Sđd)  

3.- Từ 50 năm nay, Hoa kỷ theo đuổi một chánh sách ngây thơ :” Hợp tác và xây dựng”, nhiều đời Tổng Thống  Hoa Kỳ đã bật đèn xanh cho tư bản Hoa Kỳ ào ạt đầu tư vào thị truờng nhân công rẻ mạt, để thu lợi nhuận. Tương kế tựu kế, Trung Cộng bắt buộc các nhà đầu tư Mỹ phải giao nạp bí mật kỹ thuật sản xuất, để đổi lấy giấy phép hành nghề. Mặt khác, TQ còn gửi gián điệp kinh tế xâm nhập vào các công Ty, xí nghiệp Mỹ để ăn cắp sở hữu trí tuệ, ăn cắp dữ kiện công nghệ, để bắt chước sản xuất những phiên bản rồi xuất cảng qua Mỹ với giá rẻ hơn. Mỹ còn đào tạo cho TQ hơn 1 triệu SV tốt nghiệp ĐH trở về bắt chước các mẫu mã hàng hóa Mỹ, Nhựt và Châu Âu, để sản xuất những mặt hàng y như hàng Mỹ, giá rẻ để cạnh tranh với hàng Mỹ, Nhựt và Liên Âu. Theo counterfeit Report – cơ quan tư nhân chống hàng giả thì TQ sản xuất 80% hàng giả trên thế giới. TQ còn xin Mỹ can thiệp để vào WTO, để lợi dụng mọi sơ hở, cạnh tranh bất chánh và hưởng qui chế tối huệ quốc vì thuộc nước nghèo chậm tiến. TQ tung người vào Mỹ ” để tán tỉnh các học giảthao túng các cố vấn của họ, các nhà chính trị nổi tiếng và  những nhận vật hay tổ chức được xem là thân TQ và phải biết kiên nhẫn để tránh không bị bao vây.”( M. Pillsbury – Sđd )

4.- Tiến sĩ M.Pillsbury còn tìm tiếp xúc với những nhân vật đào tẩu, bất đồng chánh kiến với CS như tỷ phú Quách văn Quý ( hiện sống ở New York ) và nhiều nhân vật khác, để tìm hiểu những bí mật, những mâu thuần trong nội bộ Đảng Cộng Sản TQ.   

5.- Nghiên cứu về phía Mỹ, tác giả còn khám phá ra một sự thật mà báo chí ít ai nhắc tới : ” Tất cả các lãnh đạo Hoa Kỳ từ thời Nixon-Kissinger cho đến nay , đều đánh giá sai lầm về chủ trương và mục đích của Trung Quốc. Bằng chứng làm chấn động giới chính trị Hoa Kỳ : Quyết định của Jimmy Carter và Kissinger về việc sẵn sàng yểm trợ cho TQ nhiều mặt, trong đó có mặt Khoa học kỹ thuật, để hiện đại hóa Quốc Gia nầy” ( M.Pillsbury – sđd)

6.- Trả lời phỏng vần của ký giả Hélène Vissìère báo Le Point ( Pháp), Ông M. Pillsbury nói : “Người Trung Quốc có vẻ như bị mê hoặc trước sự biến đổi của Mỹ thành một siêu cường.Họ nghiên cứu xem chánh sách thương mãi và công nghiệp đã giúp Mỹ vượt qua Anh Quốc và Đức như thế nào.Tôi đã sững sờ khi thấy ở thư viện trường Đảng, bên cạnh các sách về thời chiến quốc, có cả một phần dành cho kỹ thuật quản lý của Mỹ ” ( M.Pillsbury – Sđd )   

7.- Sách của M.Pillsbury còn dẫn một bằng chứng động trời khác : Chính vị Tổng Thống nổi tiếng của Hoa Kỳ Ronald Reagan cũng phạm một sai lầm lớn là ” ký quyết định số NSDD 11 năm cho phép Ngũ giác Đài đem kỹ thuật tối tân về tên lửa, hải quân và không quân, bộ binh để chuyển hóa QĐND/ TQ thành lực lượng chiến đấu có tầm vóc quốc tế ( M.Pillsbury, The Hundred-Year Marathon).

(Có lẽ đây là thời chiến tranh lạnh, Tổng Thống Ronald Reagan  dùng chiến lược giúp Trung Cộng mạnh lên để liên minh đối phó với Liên Sô ). 

8.- Mặt trận gián điệp : Kể từ thời Nixon – Kissinger (1972) – lợi dụng sự ngây thơ và sai lầm của CP/ Mỹ xem TQ chỉ là một nước nghèo, yếu kém – các lãnh tụ CS thiết lập một mạng lưới tình báo, cài điệp viên vào khắp các cơ quan đầu não từ Trung Ương đến địa phương Hoa Kỳ .     

Giám Đốc FBI Christopher Wray  tường trình trước Quốc Hội Hoa Kỳ ngày 10-10-2018,  về tình hình gián điệp Trung Quốc tại Hoa Kỳ và cảnh cáo rằng gíán điệp TQ có mặt khắp 50 tiểu bang Hoa Kỳ. Nó bao gồm mọi thứ từ hạt ngô ở Iowa đến các “turbin” gió ở Massachusetts, từ nông nghiệp đến công nghệ cao. ( Business Insider). Đây là một mối đe dọa lớn nhứt cho nền An Ninh Hoa Kỳ xuất phát từ Bắc Kinh. 

Phỏng vấn của báo Le Point về chiến lược quân sự của TQ, tác giả quyển sách cho biết :” Người TQ hiện nay không đi chinh phục thế giới như những nước khác kiểu Hitler của Đức và Tojo của Nhật trong thế kỷ qua.Họ thực tiễn hơn. Mối đe dọa thật sự là sự thiếu vắng cải tổ và sự say mê những kẻ độc tài như Assad hay Mugabe.Họ tập trung phát triển loại vũ khí có thể giúp đánh bại kẻ thù hùng mạnh hơn bằng cách tấn công vào những điểm yếu của đối phương. Quyển sách chiến lược mới của TQ đánh giá Mỹ yếu trên phương diện An Ninh mạng và không gian điện não. QĐNDTQ đã thiết lập được 16 đơn vị gián điệp chuyên trách tấn công tin học.và đã phát triển một chương trình vũ khí bí mật, để phá hủy các vệ tinh Mỹ.

Tiến sĩ Michael Pillsbury nhận định : “Qua nghiên cứu, tôi được biết từ đời Mao đến nay, giới diều hâu TQ luôn luôn muốn nước họ sẽ thay thế Mỹ ở vị trí lãnh đạo kinh tế và quân sự của thế giới vào năm 2049, tức là năm kỷ niệm 100 năm ngày Mao lên cầm quyền”.

” Kế hoạch nầy được biết dưới tên ” Cuộc chạy đua Marathon 100 năm” mà không được ai nói đến. Nhưng bây giờ Bắc Kinh đã bắt đầu lên tiếng một cách công khai dưới trào của Chủ Tịch Tập cận Bình” .

“Nếu Mỹ muốn cạnh tranh thì Mỹ phải thay đổi hoàn toàn quan điểm và nhìn nhận TQ là một đối thủ cạnh tranh chứ không phải một QG cần cứu trợ, phải nhận dạng những lãnh vực mà Mỹ có thể gây sức ép, thuyết phục các nước lân cận thiết lập một liên minh, để buộc TQ bớt hung hăng và phải bảo vệ các nhà ly khai Trung Quốc, hổ trợ giới cải cách và nghiên cứu thời kỳ chiến quốc” . Ông M.Pillsbury nói tiếp.

Sách của Tiến sĩ Michael Pillsbury xuất bản năm 2015. Tổng Thống D.Trump lên cầm quyền năm 2017. Chánh phủ D.Trump đã hiểu rõ TQ. QH Mỹ cũng đã thức tỉnh và quyết tâm chống Trung Cộng qua Luật Ủy nhiệm Quốc Phòng (NDAA) 716 tỷ,3 $USD, với một số phiếu cao nhứt của Thượng Viện 87/100.  

Riêng chánh phủ D.Trump đang quyết liệt đối phó với TQ. Chiến tranh thương mãi chỉ là một cái cớ để T.T Trump mở mặt trận đánh toàn diện vào Trung Quốc. Mỹ nhứt định không để cho TQ chiếm vị trí siêu cường của mình. 

Mặc dù Mỹ đã sai lầm và đã chậm 2/3 đoạn đường 100 năm. Nhưng là một nước siêu cường, Mỹ có đầy đủ sức mạnh để ngăn chặn Trung Cộng. Cuộc chiến, dù cam go – kẻ thù, dù mưu mô xảo quyệt – nhưng Mỹ có nền văn minh khoa học cao nhứt thế giới, thể chế tam quyền phân lập, Mỹ xưa nay không xâm lăng lãnh thổ của bất cứ nước nào, đủ chứng minh với thế giới chính nghĩa về phía mình.    

Mỹ đã thực sự hành động :                                                                                                        

  • Chiến tranh thương mãi đang quyết liệt với Trung Cộng.                                                    
  •  – Ban hành Luật ủy quyền Q.P ( NDAA)                                                                                   
  •  – Mở mặt trận qui mô chống gián điệp Trung Cộng tại Mỹ :                              
    • Sa thải, bắt và truy tố các nhà bác học gián điệp tại Viện Ung Thư Anderson TX.         
    •   
    •    * Bắt nhiều kỷ sư Mỹ gốc Hoa, trong đó có kỷ sư Xiaoqing Zheng bị tội  ăn cắp dữ kiện công nghệ ” turbin” của CGE. Còn nhiều vụ tương tự khắp nước Mỹ, không thể kể ra hết                      
    •    * Mỹ khởi tố 3 vụ gián điệp TQ lấy cắp bí mật công nghệ động cơ máy bay phản lực dùng cho máy bay chở hành khách. Bộ Tư Pháp Mỹ nêu rõ tên các điệp viên nầy thuộc sở An Ninh tỉnh Giang Tô : Chai Meng, Zhang Zhang Gui, Liu chun Liang, đã ăn cắp kỹ thuật cốt lõi của động cơ turbin cho các công ty hàng không thương mãi TQ.
    •            
    • Báo cáo của Bloomberg phát giác TQ cấy chip nhỏ hơn hạt gạo vào 30 Công Ty Mỹ bao gồm cả Amazon, Apple, các Ngân Hàng  lớn và các nhà thầu lớn của CP. Các cuộc điều tra của An Ninh Mỹ cho biết : Các con chip nhỏ hơn hạt gạo cho phép kẻ tấn công tạo ra một cánh cửa tàng hình, để xâm nhập bất kỳ mạng máy tính nào. Chỉ đưa ra vài thí dụ điển hình, còn rất nhiều vụ án khác, không kể hết được.                  
  •   Kiểm soát gắt gao, trục xuất các công Ty TQ là cơ sở hoạt động cho TQ như các đại công ty ZTE , Huawei, Alibaba…                                                                                                             
  • Ngăn chặn không cho Công Ty TQ hay công Ty trá hình TQ mua các công ty sản phẩm chiến lươc của Mỹ như công ty Qualcom ( sản xuất chip chiến lược) v.v…  

Tình báo TQ xâm nhập vào Mỹ từ năm 2012 – theo báo Washington Free Beacon- con số lên đến 25,000 người và hơn 15,000 điệp viên tuyển dụng, để gia tăng hoạt động do thám tại Mỹ.

       – Chánh phủ Trump chủẩn bi trục xuất 100,000 người Hoa tị nạn tại Mỹ  

    Trục xuất 350,000 SV/ TQ du học tại Mỹ.                                                                

  • Đóng băng tài sản các quan chức TQ                                                                        
  • Đóng băng tài sản và doanh nghiệp nhà nước TQ                                                    
  • Cấm các chánh phủ, các tổ chức kinh doanh hoặc các các cá nhân chuyên gia làm ăn với TQ – thậm chí có thể ngăn cấm TQ sử dụng ngoại hối bằng đô la Mỹ.( Thời Báo Hồng Kông ) 
  •               
  •    – Phá kế hoạch 1000 người của TQ 

Tóm lại Trung Quốc chuẩn bị cuộc chạy đua nầy 69 năm trước Mỹ : Phát khởi từ trong não trạng của Mao trạch Đông năm 1949 và các lãnh tụ 5 đời  kế tiếp – ý đồ vượt Mỹ, thể hiện từng bước cạnh tranh với Mỹ. Đặng tiểu Bình mở cửa cải cách kinh tế thu hút vốn đầu tư ngoại quốc ( FDI ).Kinh tế TQ càng mạnh, tham vọng càng lớn, cuộc chạy đua càng tăng tốc. Đến đời thứ V, họ Tập không cần giấu giếm đã công khai mức đến của cuộc chạy đua là năm 2049 – kỷ niệm 100 năm thành lập CHNDTH- Trung Quốc sẽ là đệ nhứt siêu cường thay thế Mỹ trong vai trò lãnh đạo thế giới.

Đi trên con đường ngây thơ “nuôi ong tay áo” suốt 69 năm ( 1949 – 2018 ) – Mỹ đã tỉnh giấc từ khi D.Trump xuất hiện. Chỉ còn 31 năm để chạy đua với Trung Quốc. Dù trễ nhưng còn kịp… 

Cuộc thương chiến chỉ là cái cớ, là Diện – không phải là Điểm. Điểm của Trung Cộng là đánh gục Mỹ để làm bá chủ thế giới. Điểm của Mỹ là ngăn chặn Trung Cộng không cho vượt Mỹ và thay thế Mỹ trong vị trí siêu cường. Do đó, Mỹ không thể ngưng. Trung Cộng không thể lùi. Như vậy, là một cuộc chiến phải có kẻ thắng người bại. Một cuộc chiến ” một mất, một còn” giữa Mỹ và Trung Cộng.

Về kết quả cuộc đua ghê gớm nầy, báo Le Point ( Pháp) hỏi: ” Có thể có chiến tranh bùng nổ ra không” ? Ông Pillsbury trà lời : Có đấy, có thể xẩy ra một cuộc chiến tranh ngoài ý muốn . Trung Quốc có thói quen tung ra những cú đánh cảnh cáo : ” Họ can thiệp vào Triều Tiên năm 1950, rồi Ấn Độ  năm 1962. Họ cho rằng cuộc tấn công phủ đầu thường đem lại chiến thắng.”

Cuộc chạy đua Marathon 100 năm khủng khiếp nầy phản ảnh một cuộc chiến vô cùng phức tạp, khốc liệt không chỉ trên bình diện quân sự như các cuộc chiến tranh khác trong quá khứ – mà là một cuộc chiến toàn diện trên mọi lãnh vực: Kinh tế chính trị, thương mãi, Khoa học Kỹ thuật, ý thức hệ… 

Thêm một bằng chứng Mỹ quyết liệt trong mặt trận chống Trung Quốc : Bộ Tư Pháp Mỹ yêu cầu Canada bắt và dẫn độ bà Mạnh vãn Chu ( Meng Wanzhou) – Phó Chủ Tịch kiêm Giám đốc Tài Chánh công Ty Huawei – Công Ty sản xuất “chip tối tân 5 G ” lớn nhứt của Trung Quốc tại Mỹ. Mỹ ra tay ngăn chặn và phá vỡ Huawei – công Ty tình báo ngụy trang thực hiện kế hoạch “ Made in China 2025” để vượt Mỹ và thay thế Mỹ trong vai trò lãnh đạo thế giới. 

Thê giới đang nín thở chờ xem diễn tiến ngày càng căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc. /.  

Lê Quốc